D'Alembert Kimdir? (Jean Le Rond D'Alembert)

-A A +A

(16 Kasım 1717 – 29 Ekim 1783), bir Fransız matematikçi, mekanikçi, fizikçi ve filozoftur.

Aynı zamanda Denis Diderot ile birlikte Encyclopédienın yardımcı editörlüğünü yapmıştır. D'Alembert'in dalga denklemleri için geliştirdiği metod ondan sonra kendi ismiyle adlandırılmıştır.

Jean Le Rond d'Alembert adı, Notre Dame de Paris yöresinde küçük bir kilisenin adı olan Saint-Jean-Le Rond'tan gelmektedir.

Chevalier Destouches'in gayri meşru oğlu olan d'Alembert, annesi tarafından gizlice Saint-Jean-Le Rond kilisesinin basamaklarına bırakılmıştı. Çocuğu sabahın erken saatlerinde kilisenin basamakları üstünde uyurken, kiliseye gelen papaz buldu.

Belediye ilgilileri, çocuğu fakir bir camcının karısına verdiler. Daha sonra annesinin ve babasının kim olduğu anlaşıldıysa da bu iyilik sever kadından çocuğu ne almaya ne de istemeye gelen oldu. Yalnız, Chevalier, o zamanın kanunlarına göre gayri meşru oğlunun eğitim ve öğretim parasını ödemeye mecbur edildi. Bu olayı ve bu aileyi d'Alembert büyüyünceye kadar öğrenemedi.

D'Alembert'teki matematik dehası uyanmaya başlayınca, oğlunun oturduğu yeri ve evi bilen öz annesi onu memnuniyetle yanına alacağını ve bakacağını bildirdi. Küçük ve akıllı d'Alembert, "Sen benim üvey annemsin. Camcının karısı benim asıl annemdir" diyerek onun bu önerisini geri çeviriyordu.

D'Alembert manevi anne ve babası olan camcı ailesini öz annesi ve öz babası ilan etti. Yaşam süreci boyunca da onlarla övündü ve onlara baktı.

D'Alembert artık bir saray matematikçisi ve ünlü biriydi.
Gece ve gündüzlerin uzaması veya kısalması probleminin çözümünü tam olarak d'Alembert verdi. En önemli eseri, parçalı diferansiyel denklemler üzerinedir. Özellikle, titreşen tellere ait buluşu çok önemlidir. Serilerin yakınsaklığına ait d'Alembert ölçütü onundur. Kendi adıyla anılan çok sayıda teoremleri vardır.D'Alembert, genç dostu Lagrange'ı güç ve önemli problemleri çözmeye yöneltiyor, olanaklar ölçüsünde ona bir ağabey gibi davranıyordu. Beraber bir arada olduklarında sözlerle ve ayrı olduklarında da mektuplarla, mide rahatsızlıkları olan Lagrange'a önerilerde bulunuyordu. Mekanikte çok önemli buluşları olan Fransız matematikçisi d'Alembert'in, dalga denklemi ve bu problemin kendi adıyla bilinen çözümü ünlüdür.

Gençliğinde pi sayısı hakkında çalışmalar yapmış ünlü bir bilim adamıdır. Aynı zamanda oran testinin mucididir. Dinamik eşitlik için aslında var olmayan "merkezkaç" kuvvetinin mucididir. Bu yöntem hareketli maddelerdeki ivme hesaplamalarını yaparken oldukça kolaylık sağlamaktadır.

D'Alembert'i yaşatan en önemli buluşlarından biri de biraz önce adını andığımız d'Alembert ya da genel matematikte adı çok geçen bölüm ölçütüdür. Sonsuz terimli serilerin yakınsaklığı, yakınsaklık bölgesini ve yakınsaklık yarıçapını bulmak için bundan daha kullanışlı bir formül bulunamamıştır. Yine bu ölçütle, serilerin analitik bölgelerini kolayca bulabiliriz. D'alembert, genel matematiğin kurucularından biri olarak bilinir ve biri olarak kabul edilir.

1743'te "Traité de Dynamique" adlı yapıtında d'Alembert Kriteryumu denilen teoreminden söz etti. 1749'da yayımlanan "Recherches sur la Précession des Equinoxes" (Gün-Tün Eşitliğinin Bahar Devinmesi Üzerine Araştırmalar) adlı yapıtında da bilimsel araştırmalara ağırlık verdi. Ancak, daha çok felsefi araştırmalarıyla tanındı. Diderot ile birlikte Ansiklopedi'nin kurucuları arasına girdi, ama bu işte uzun süre direnmedi. Felsefi yazılarında bilimleri sınıflamaya kalktıysa da onun bu sınıflaması hiç ilgi uyandırmadı. Öğretisinden çok kişiliğiyle ilgi çekti. 1754'te Fransız Akademisi'ne seçildi. Felsefe yazılarını "Edebiyat ve Felsefe Karışımları" adlı yapıtında topladı.

D'Alembert Paris'te dönemin bazı salonlarının, özellikle Marie Thérèse Rodet Geoffrin, Marquise du Deffand ve Julie de Lespinasse salonlarının müdavimi olmuştu. Ayrıca, Mademoiselle de Lespinasse'a aşık oldu ve bunun sonucunda birlikte yaşamaya başladılar.

Uzun yıllar boyunca sağlık problemleri çekti ve ölümü idrar kesesindeki rahatsızlığı nedeniyle gerçekleşti. İnançsız olarak tanınan D'Alembert, sıradan ve isimsiz bir mezara defnedildi.

Kaynak:
dersdoktoru.com/default.asp?sayfala=bilim_adami_goster&id=11&bilim_adami=D%27Alembert
tr.wikipedia.org/wiki/Jean_le_Rond_d%27Alembert

Benzer İçerik

Sosyal Medyada Bizi Takip Edin

Zircon - This is a contributing Drupal Theme
Design by WeebPal.