Işığın Madde ile Karşılaşması

Işık bir madde karşılaşmadığı sürece bir doğru boyunca ve her yönde yayılır. Herhangi bir madde ile karşılaşan ışık, karşılaştığı maddenin özelliğine göre üç farklı şekilde davranır:

• Işığın tamamı madde içinden geçebilir.
• Işığın sadece bir kısmı madde içinden geçebilir.
• Işık maddeden hiçbir şekilde geçemez.

Işığın madde ile üç farklı şekilde etkileşmesi, maddenin saydamlık özelliği ile ilgilidir. Maddeler ışığı geçirme durumlarına göre; saydam, yarı saydam ve saydam olmayan maddeler (opak maddeler) olarak üç gruba ayrılır.

Saydam, Yarı Saydam ve Saydam Olmayan Maddeler

Işık kaynaklarından çıkan ışık ışınları bir madde ile karşılaştığında, maddenin içinden geçebiliyorsa bu maddeye saydam madde denir. Cam, su ve hava birer saydam maddedir. Işığı geçirdiği için saydam maddelerin arkasındaki varlıklar net bir şekilde görülebilir.

Bir madde, ışığın tamamını değil de bir kısmını geçiriyorsa bu maddeye yarı saydam madde denir. Buzlu cam, yağlı kâğıt ve tül perde yarı saydam maddelere örnek olarak verilebilir. Işığın tamamını geçirmediği için yarı saydam maddelerin arkasındaki varlıklar net olarak görülmez.

Işığın karşılaştığı madde saydam ya da yarı saydam değilse ışık bu maddeden hiçbir şekilde geçemez. Bu maddelere saydam olmayan (opak) madde denir. Tahta kapı, beton duvar ve çelik tencere saydam olmayan maddelere örnektir. Işığı hiç geçirmediği için saydam olmayan maddelerin arkasındaki varlıklar görülmez.

Maddelerin Saydamlık Özelliği

Maddeler ışığı geçirme durumlarına göre üç gruba ayrılır. Ancak maddelerin saydamlık özelliği değişebilir. Diğer bir deyişle bir madde, farklı durumlarda ışığı hem geçirebilir hem de engelleyebilir. Örneğin, saydam olmayan bir karton yeteri kadar inceltilirse ya da bir kâğıt yağlanırsa yarı saydam özellik gösterebilir.

Su saydam bir maddedir ancak suyun derinliğini arttırdığımızda saydamlığı azalır. Denizin kıyıya yakın sığ bölgelerinde denizin dibini görebilirken derin yerlerinde göremememiz suyun saydamlığının derinliğe göre değişiklik gösterdiğine örnektir.

Birer hava olayı olan sis ve bulut, saydam olan su damlacıklarının yoğun bir şekilde bir araya gelmesiyle oluşur. Sisli havalarda sisin yoğunluğuna göre görüş mesafesinin azalması veya Güneş'in önüne gelen bir bulutun güneş ışığının yere ulaşmasını kısmen engellemesi suyun saydamlığının yoğunluğa göre değişiklik gösterdiğine örnektir.

Gözle Görülmeyen Işık Türleri

Masa lambası, el feneri veya güneş gibi ışık kaynaklarından çıkan ışığı gözümüzle görebiliriz. Bu ışık türleri saydam olmayan maddelerden geçemez. Dolayısıyla saydam olmayan bir duvarın arkasını, bir çantanın içini göremeyiz. Ancak gözümüzle görmediğimiz bazı ışık türleri saydam olmayan maddelerden de geçebilir. Gözle görülmeyen ışık türlerinin gelişen görüntüleme teknolojilerinde kullanımı ile birlikte saydam olmayan maddelerin arkasını görüntülemek mümkün hâle gelmiştir.

Örneğin, x-ışınları sayesinde insan vücudunun röntgen filmi çekilebilmekte veya havaalanlarında güvenlik sağlanabilmektedir.

Gözümüzle göremeyeceğimiz ışık türlerine başka bir örnek olarak kızılötesi ışınlar verilebilir. Kızılötesi ışınlar hedef tespiti, gece görüşü ve takip sistemleri gibi amaçlar için kullanılmaktadır.

_{Kaynak: EBA}