24 Ekim 2016’da 71. yaşına girecek olan Birleşmiş Milletler (BM) II. Dünya Savaşı (1939-1945) sonrasında 51 ülkenin bir araya gelmesiyle oluşturulmuş uluslararası bir örgüttür. Türkiye ise BM’nin kurucu üyeleri arasında yer almaktadır.
Dünyada yaklaşık olarak 7 milyardan fazla insan yaşıyor ve bu insanlar binlerce farklı dil (yaklaşık 7000) konuşuyorlar. Aynı evde yaşadığımız, aynı anneye ve babaya sahip olduğumuz ve aynı dili konuştuğumuz kardeşlerimizle bile kavga ettiğimiz zamanlar olmuştur. İşte BM bir anlamda kardeşler arasındaki kavgaları önlemek için oluşturuldu, yani Dünya Barışı için. Burada BM’yi kardeşimizle iyi geçinmemiz konusunda bizi yönlendiren annelerimiz ve babalarımız olarak düşünebiliriz. Tabi konu BM olunca kardeşin yerini Türkiye, Rusya, ABD gibi ülkeler almakta. Yalta’da (Kırım’ın güneyinde yer alan kıyı şehridir). Yaptıkları bir dizi toplantının ardından ABD Başkanı Roosevelt, Birleşik Krallık Başbakanı Churchill ve S.S.C.B. (Bugünkü Rusya Federasyonu) Başkanı Stalin 11 Şubat 1945 günü “barış ve güvenliği korumak amacıyla bir uluslararası örgüt” kurma kararlarını açıklamışlardır.
BM genel merkezi ABD/New York’ta yer almaktadır, ancak Cenevre (İsviçre), Viyana (Avusturya) ve Nairobi (Kenya)’de de ayrı merkez ofisleri bulunmaktadır. Ülkemizin BM nezdinde Türkiye Daimi Temsilciliği 1947’de New York’ta faaliyete geçmiştir.
BM’nin temel amacı milletler arasında sağlıklı ilişkiler kurmak, birbirine yardımı ve barışı sağlamaktır.Günümüzde BM’ye üye 193 ülke bulunmaktadır. Bu ülkelerin temsilcileri BM Genel Kurulu’nun bir parçasıdır ve her yıl Eylül-Aralık aylarında New York’ta toplanırlar. Genel Tartışma Eylül’de başlar ve herhangi bir ülkenin temsilcisi herhangi bir konu hakkında konuşabilir. Genel Kurul dünya parlamentosu gibidir. Her üye ülkenin bir sandalye ve bir oy hakkı bulunur.
Güvenlik Konseyi daha güçlü olmasına rağmen yapılanma olarak daha küçüktür. 5 daimi temsilcisi vardır. Bunlar, ABD, Çin Halk Cumhuriyeti, Birleşik Krallık, Fransa ve Rusya’dır. 10 ülke temsilcisi ise geçici üye olarak 3 yıl için seçilir. Yani Güvenlik Konseyi toplam 15 üyeden oluşur. Güvenlik Konseyi askeri harekat kararını oylayabilir ya da ülkeleri uygun olmayan davranışlarından ötürü cezalandırabilir. Bu cezalara yaptırım denir. Eğer daimi üyelerden biri karşıt oy kullanırsa, örneğin ABD, bu Güvenlik Konseyi kararının etkin olamayacağı anlamına gelir.
Genel Sekreterlik ise BM’nin idari organıdır. Güney Koreli Ban Ki Moon 2007’den beri BM Genel Sekreteri olarak görev yapmaktadır. Genel Sekreter BM ideallerinin sembolü konumundadır.
• | Genel Sekreter | Ban Ki-mun |
• | Genel Sekreter Yardımcısı | Jan Eliasson |
• | Genel Kurul Başkanı | Mogens Lykketoft |
• | Güvenlik Konseyi Başkanı | Elbio Rosselli Frieri |
BM’ye her üye devlet, BM’nin yaptığı çalışmalarda kullanılmak üzere belli bir miktar para öderler.
BM’nin bunların haricinde de yaptığı birçok iş bulunur. Belki siz UNICEF’i duydunuz. BM’nin çocuklar için oluşturduğu bir fon yani para kaynağı. Örneğin Muson yağmurları gibi doğal afetler sonucunda zarar gören çocuklar için UNICEF yiyecek, su ve tıbbi malzeme sağlar. UNICEF BM çatısı altında çalışan birkaç organizasyondan biridir.
Kaynak: Eğlenceli Bilim - Ekim 2014, Sayı 15 (Seher Balıkçıoğlu - Seher Balıkçıoğlu Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi mezunudur. Başbakanlık'ta dış politika uzmanı olarak görev yapmıştır.)