lokmanbas tarafından 24 Aralık 2012 - 14:46 tarihinde gönderildi
İlköğretim 7. Sınıf Rehberlik Etkinlikleri
7. SINIF
KAZANIMLARININ İŞLENİŞ SIRASI
HAFTA KAZANIMLAR
1–150 Toplumsal hayatı düzenleyen kuralların önemini ve gerekliliğini açıklar.
2–165 Zararlı alışkanlıkların duygusal ve bedensel yönden insan hayatına etkilerini fark eder.
3–118 Çatışma durumlarını fark eder.
4–119 Kullandığı çatışma çözme yöntemlerini değerlendirir.
5–151 Okul hayatının iyi bir vatandaşolma üzerindeki etkisini açıklar.
6–37 Sınav kaygısının başarı üzerindeki etkisini fark eder.
7–74 Başarılı olduğu durumlarda kendini takdir eder.
8–120 Kendini aile fertlerinin yerine koyarak onların duygu ve
düşüncelerini anlar.
9–121 İletişim engellerinin üstesinden nasıl gelinebileceğini açıklar.
10–73 Bedensel değişimini fark eder.
11–38 Okulda uygulanan testlerin ve test dışı tekniklerin kendini tanımadaki önemini açıklar.
12–75 Yeteneklerini fark eder.
13–183 İlgilerin meslek seçimindeki rolünü fark eder.
14–184 Meslek seçiminin önemini fark eder.
15–39 Ortaöğretim kurumlarına girişsınavları ile ilgili bilgi toplar.
15
* Koyu renkli kazanımlara ilişkin etkinlik okul rehber öğretmeni, okul rehber öğretmeni yoksa RAM’dan gelecek rehber öğretmen tarafından
gerçekleştirilecektir.
Devamı...
7. SINIF ETKİNLİK ÖRNEKLERİ
7. SINIF – 1.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: KURALLAR TOMBALASI
Sınıf: 7.sınıf
Yeterlik Alanı: Aile ve Toplum
Kazanım:
Toplumsal hayatı düzenleyen kuralların önemini ve gerekliliğini açıklar. (Kazanım Numarası -150-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni, Küme
Araç-Gereç: -
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
“Öğrencilere bir hafta önceden toplumsal hayatı düzenleyen kuralların neler olduğu sorulur ve bir hafta boyunca bu kuralların neler olabileceği
konusunda araştırma yapmaları ve bu kuralları küçük kâğıtlara yazarak bir torbada toplamaları istenir. Ayrıca torbada toplanan toplumsal
kurallar kâğıda da yazılarak listelenir ve sınıf panosuna asılır. “ 1. Öğrenciler toplumsal hayatı düzenleyen kuralların toplandığı torbadan bir kural seçer.
2. Seçtikleri bu kuralın uygulandığı ve uygulanmadığı durumları veya ortamları hayal etmeleri istenir.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Torbadan çektiğiniz kural neydi?
Bu kurala siz uyuyor musunuz? Neden?
Bu kurala çevrenizdekiler uyuyor mu? Neden?
Toplumsal hayatı düzenleyen kurallardan ilk kez duyduğunuz var mıydı?
Neler?
Çevrenizde kuralların ihlal edildiği durumlar oldu mu? Sonuçları neler
oldu?
Kurallara uymadığınız bir yaşantınız oldu mu? Sonuçları neler oldu?
Bu kuralların olmadığı bir ülke de hayat nasıl olurdu?
Toplumsal hayatı düzenleyen kurallar neden vardır?
4. Toplumsal hayatı düzenleyen kuralların önemi ve gerekliliği vurgulanarak
etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
7. SINIF – 2.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: ZARARLI ALIŞKANLIKLAR
Sınıf: 7.sınıf
Yeterlik Alanı: Güvenli ve Sağlıklı Hayat
Kazanım:
Zararlı alışkanlıkların duygusal ve bedensel yönden
insan hayatına etkilerini fark eder. (Kazanım Numarası
-165-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–51, Form–52
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
*Öğrencilere zararlı alışkanlıkların hayatımızın pek çok alanını olumsuz
etkileyebileceği, çevrelerinde bu alışkanlıklara sahip insanları
gözleyerek de bu zararlara ilişkin bilgi edinebilecekleri vurgulanmalıdır.
Süreç:
1. Öğrenciler gruplara ayrılır. Bir hafta önceden zararlı alışkanlıklar ve
bunların insan hayatı üzerindeki etkileri ile ilgili araştırma yapmaları
istenir.
2. Yaptıkları araştırmalar sınıfla paylaşılır.
3. Sağlıklı ve hastalıklı akciğer resimleri öğrencilere gösterilir.
4. Öğrencilerden Sertaç’ın ya da Burhan’ın yaşam öykülerini yazmaları
istenir.
5. Gönüllü öğrencilerden yazdıkları öyküleri okumaları istenir.
6. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Yazdığınız öykülerden ve yaptığınız araştırmalardan yola çıkarak sağlıklı
bir akciğere sahip olan insanların yaşamındaki ortak noktalar nelerdir?
Sağlıklı bir hayat için olumlu alışkanlıklar neler olabilir?
Olumlu alışkanlıkların kişiye ve çevresine etkileri nelerdir?
Yazdığınız öykülerden ve yaptığınız araştırmalardan yola çıkarak
hastalıklı bir akciğere sahip olan insanların yaşamındaki ortak noktalar
nelerdir?
Sağlıksız bir hayattaki olumsuz alışkanlıklar neler olabilir?
Olumsuz alışkanlıklara sahip kişiler kendisine ve çevresine ne tür zararlar
verir?
Zararlı alışkanlıkların duygusal etkileri nelerdir?
Zararlı alışkanlıkların bedensel etkileri nelerdir?
Sağlıklı hayat için nelere dikkat ediyorsunuz?
7. Zararlı alışkanlıkların duygusal ve fiziksel yönden insan hayatına etkileri
vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
NOT:Bu etkinlik için uzman kişilerden (doktorlardan, sigara ile
savaşanlar derneğinden vb.) yardım alınabilir.
NOT:Bu etkinlikte, tüm zararlı alışkanlıklar ve bunların insan hayatı
üzerinde ki etkisine de dikkat çekilmelidir.
Değerlendirme:
202
FORM–51
SERTAÇIN HAYAT ÖYKÜSÜ
…….
203
FORM–52
BURHAN’IN HAYAT ÖYKÜSÜ
216
7. SINIF – 5.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: OKUL HAYATINDAN, İYİBİR VATANDAŞLIĞA ADIM
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Aile ve Toplum
Kazanım:
Okul hayatının iyi bir vatandaşolma üzerindeki etkisini
açıklar. (Kazanım Numarası -151-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–57, Form–58
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğrencilere Form–57 dağıtılır, okul yaşantısının gelecekte iyi bir vatandaş
olma üzerindeki bağlantısını kurmaları ve “İyi bir vatandaşsütunu”na
yazmaları istenir.
2. Gönüllü öğrenciler yazdıklarını sınıfla paylaşır.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Okul yaşantısının gelecekte iyi bir vatandaşolma üzerindeki bağlantısını
kurarken zorlandınız mı?
Okulun, size kazandırdığını düşündüğünüz başka neler var? Bu
kazanımlar toplum hayatınızı nasıl etkiler?
4. Öğretmen, Form–58’i okur.
5. Öğrencilerin yazdıklarını değerlendirmelerini ister.
6. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Sizin doldurduğunuz “iyi bir vatandaşsütunu” ile Form–58 deki iyi bir
vatandaşsütunu arasında benzerlik ya da farklılıklar var mı? Neler?
Okul hayatının iyi bir vatandaşolma üzerinde başka ne tür etkileri olabilir?
7. Okul hayatının iyi bir vatandaşolma üzerindeki etkisinin önemi
vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
217
FORM- 57
OKUL HAYATI İYİBİR VATANDAŞ
1.Okuldaki sorumluluklarımı yerine
getiririm.
2.Kopya çekmem
3.Kantinde sıram gelene kadar
beklerim
4.Okulda oyunlarda oyunu
centilmence oynar, kurallara uyarım.
5.Okula zamanında gelirim.
6.Yalan söylemem.
7.Okul araç gereçlerini düzenli
kullanırım zarar vermem
8.Arkadaşlarım ile iyi geçinirim.
9.Arkadaşlarımın hakkına saygı
gösteririm.
10.Alt sınıftaki öğrencileri sever ve
korurum.
11.Gerektiğinde yardım ederim.
12.Öğretmenlerime, büyüklerime
saygılı davranırım.
13.Dersin akışını bozmam.
14.Kimsenin sözünü kesmem.
15.Fikirlerimi saygılı bir şekilde
açık ve net olarak ifade ederim.
16.Sınıfımı ve okulumu temiz tutarım.
17.Sınıf ve okul kurallarına uyarım.
18.Gerektiğinde okuldaki
yönetmeliklerden faydalanırım.
19.Okuldaki etkinliklere gönüllü bir
şekilde katılırım
20.Okul ve çevre ile ilgili çeşitli
projeler üretirim.
21.Öğrencilerin birbirine yaptıkları
haksızlıklar karşısında çözüm
yolları ararım.
22.Kendi çıkarlarım için başkalarının
haklarını çiğnemem, saygısızlık
yapmam.
23.İzinsiz kimsenin eşyasını almam
kullanmam.
24.Ne kadar sinirlenirsem sinirleneyim
ağzımdan kötü, çirkin bir söz
çıkartmam.
25.Okuldaki seçme ve seçilme
süreçlerine katılırım.
218
FORM- 58
OKUL HAYATI İYİBİR VATANDAŞ….
1.Okuldaki sorumluluklarımı yerine
getiririm.
1.İşve aile hayatındaki
sorumluluklarımı yerine getirebilirim. (
vergi veririm vb. )
2.Kopya çekmem 2.Kimseyi taklit etmem, Hakkını yemem,
Haksız kazanç elde etmem.
3.Kantinde sıram gelene kadar beklerim 3.Toplum hayatında sıra beklemem
gereken yerlerde “hastane, otobüs,
yemek, banka vb.” sıramı beklerim.
4.Okulda oyunlarda oyunu centilmence
oynar, kurallara uyarım.
4. Toplum hayatında profesyonelce
davranırım.
5.Okula zamanında gelirim. 5. İşime ve evime ( randevularıma vb.)
zamanında giderim.
6.Yalan söylemem. 6. İnsanlara ve kendime karşı dürüst
davranırım
7.Okul araç gereçlerini düzenli
kullanırım zarar vermem
7. Devlet ve millet malına zarar vermem,
dikkatli kullanırım.
8.Arkadaşlarım ile iyi geçinirim. 8. Çevremdeki insanlar ileiyi geçinirim.
9.Arkadaşlarımın hakkına saygı
gösteririm.
9. Hayatımdaki insanların hakkına saygı
gösteririm.
10.Alt sınıftaki öğrencileri sever ve
korurum.
10. Benden küçükleri sever ve korurum.
11.Gerektiğinde yardım ederim. 11. Çevremde yardıma ihtiyaç duyan
insanlara yardım ederim.
12.Öğretmenlerime, büyüklerime saygılı
davranırım.
12. Benden büyüklere saygılı davranırım.
( yaşlılara, patronuma, müdürüme vb.)
13.Dersin akışını bozmam. 13. Çalışma hayatında düzeni bozmam.
14.Kimsenin sözünü kesmem. 14. Kimsenin sözünü kesmem. ( iş
hayatındaki bir toplantıda, arkadaşımın
anlattığını dinlerken vb. )
15.Fikirlerimi saygılı bir şekilde açık ve
net olarak ifade ederim.
15. Fikirlerimi saygılı bir şekilde açık ve
net olarak ifade ederim. ( çalışma
ortamında, insan ilişkilerimde vb. )
16.Sınıfımı ve okulumu temiz tutarım. 16. Çalışma ortamı ve evimi temiz tutarım.
17.Sınıf ve okul kurallarına uyarım. 17.Toplum kurallarına uyarım.
18.Gerektiğinde okuldaki yönetmeliklerden
faydalanırım.
18. İhtiyaç duyduğumda kanunlardan ve
yönetmeliklerden yararlanırım.
19.Okuldaki etkinliklere gönüllü bir
şekilde katılırım
19. Çevremdeki etkinliklere gönüllü
katılırım. ( ağaç dikme, huzurevlerini
ziyaret vb.)
20.Okul ve çevre ile ilgili çeşitli projeler
üretirim.
20. İşhayatında çeşitli projeler üretirim.
21.Öğrencilerin birbirine yaptıkları
haksızlıklar karşısında çözüm yolları
ararım.
21. Haksızlıklarla mücadele ederim.
22.Kendi çıkarlarım için başkalarının
haklarını çiğnemem, saygısızlık yapmam.
22. Kendi çıkarlarım için başkalarının
haklarını çiğnemem, saygısızlık
yapmam.(Rüşvet almam, vermem.)
23.İzinsiz kimsenin eşyasını almam
kullanmam.
23. Hırsızlık yapmam.
24.Ne kadar sinirlenirsem sinirleneyim
ağzımdan kötü, çirkin bir söz çıkartmam.
24. Küfretmem.
25.Okuldaki seçme ve seçilme
süreçlerine katılırım.
25. Devlet yönetiminde seçme ve
seçilme hakkımı kullanırım.
219
7. SINIF – 6.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: SINAVLAR VE BEN
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Başarı
Kazanım:
Sınav kaygısının başarı üzerindeki etkisini fark eder.
(Kazanım Numarası -37-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form-59
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğrencilerden kendilerine birer eşseçmeleri ve seçtikleri arkadaşları ile
birlikte sınavlara girmeden önce neler hissettikleri, hangi duyguları
yaşadıkları ve neler düşündükleri üzerine 10 dakika konuşmaları istenir.
2. Öğrenciler konuşmalarını tamamladıktan sonra yaşanılan duygu ve
düşünceleri sınıfla paylaşmaları istenir ve bu duygu ve düşünceler
tahtaya yazılır.
3. Bu duygu ve düşünceleri taşıyan bir öğrencinin sınava girmeden önceki
halini gönüllü öğrencilerden canlandırmaları istenir.
4. Aşağıdaki sorularla grup etkileşimi devam eder.
Sınav kaygınız başarınızı nasıl etkiler?
Sınav kaygınızın başarınızı etkilediği durumlar oldu mu? Nasıl?
Sınav kaygısı ile sınava girildiğinde başka neler olabilir?
5. Sınav kaygısının başarı üzerindeki etkisi vurgulanarak etkinlik
sonlandırılır.
Form–59 öğretmene bilgi amacıyla verilmiştir.
Değerlendirme:
220
FORM–59
SINAV KAYGISI
Eğitim öğretim süreci ve hayatın birçok alanında sınavlarla
karşılaşılmaktadır. İnsanlar bazen durumsal olarak bazen de sürekli kaygı
halinde olabilirler. Diğer birçok duyguda olduğu gibi kaygının da altında yatan
birçok neden vardır. Kaygıyı tetikleyen ve tabiî ki kaygının da tetiklediği
duygu ve davranışlar yaşanabilmektedir.
SINAV KAYGISININ ETKİLERİ…
Spielberger’e göre sınav kaygısı, formal bir sınav veya değerlendirme
durumunda yaşanan, bireyin gerçek performansını ortaya koymasını
engelleyen, bilişsel, duyuşsal, davranışsal özellikleri olan, bireyde gerginlik
yaratan hoşolmayan bir duygu durumudur (Özdemir ve Ergene 2005).
Sınav kaygısının birbirinden farklı olumsuz düşünceler ve duyuşsallık
olmak üzere iki boyutu vardır.
Olumsuz düşünceler (kuruntu), sınav kaygısının bilişsel yönüdür.
Bireyin genelde kendisi hakkında olumsuz değerlendirmelerini,
başarısızlığına, beceriksizliğine ilişkin olumsuz düşüncelerini ve iç
konuşmalarını içerir. Yapılması gerekeni yapacağına, işi başaracağına,
karşılaştığı problemi çözeceğine; “ya yapamazsam; ya başaramazsam!” Gibi
olumsuz düşüncelerle dikkatin dağılmasına (ya da hatalı yönde
yoğunlaşmasına) neden olan bir süreçtir. “dikkat hipotezi” ile de anılan
kuruntu, yüksek sınav kaygılı bireylerin sıklıkla yaşadıklarını ifade ettikleri bir
olgudur. “Daldım”, “kendimi iyi veremiyorum”, “okuduklarımı anlamıyorum”,
“ya bu sınavdan iyi sonuç alamazsam?”, “ben zaten yeteneksiz, beceriksiz
biriyim”, türünden iç konuşmalar “kuruntu” lama örnekleridir. Bireye yarar
yerine zarar getirir. Zihinsel-entelektüel davranışlarını verim ve üretkenliğini
olumsuz etkileyerek başarısını düşürür (Öner, N. 1989).
Duyuşsallık ya da heyecansallık, sınav kaygısının duyusal fizyolojik
yönünü oluşturan otonom sinir sistemi uyarılmasıdır. Hızlı kalp atışları,
terleme, üşüme, kızarma-sararma, mide bulantıları, sinirlilik ve gerginlik gibi
bedensel yaşantılar duyuşsallık belirtileri olarak kabul edilir (Öner, N. 1989).
Sınav kaygısı yüksek olan bireyler herhangi bir sınav/değerlendirme
durumunda “özvarlığının” tehdit edildiği korkusuna kapılır. Yalnızca sınavda
değil, grup içinde konuşma, soru sorma, sorulara cevap verme, tartışmalara
221
katılma, yüksek sesle okuma, vb. etkinliklerde de korkulu, sinirli, gergin ve
heyecanlı olurlar. Bu bireylerin kendilerine dönük olumsuz düşünceleri
(kuruntuları) dikkatlerinin kolayca dağılmasına neden olur. Sınav sorularını
okuma ve doğru cevaplama; konuşurken düşüncelerini organize etme, doğru
sözcükleri seçme ve düzgün ifade etme gibi davranışlarında başarısız olurlar.
Genelde, yüksek sınav kaygılı bireyler, diğerlerinin eleştiri ve yargılamalarına
aşırı duyarlık gösterirler. Sürekli olarak özeleştiride bulunurlar. Öz kavramları
olumsuz, öz-güvenleri düşüktür. Davranışlarında savunucudurlar (Öner, N.
1989).
Sınav kaygısı, öğrenciler için büyük bir sorun olabilmekte ve
yaşamlarını olumsuz etkileyebilmekte. Sınav kaygısını,“Herkes yaşar mı?” ,
“Kaygıyı kontrol edebilir misiniz?”, “Sınav kaygısını yenmek için neler
yapılabilir?”, “Yazılı ve çoktan seçmeli sınavlardanelere dikkat edilebilir?” ve
“Kimlerden yardım alınabilir?” başlıkları ile sınav kaygısını ele alırsak; (Koç,
Y., P. ,Otrar M. 2003).
“Kendinize inanmayı ve güvenmeyi öğrenirseniz sınav kaygısını
yenebilirsiniz.”
HERKES SINAV KAYGISI YAŞAR MI?
Sınava giren her öğrenci belli oranda kaygı yaşar. Ancak bazı
öğrenciler için bu kaygı, gösterecekleri performansı ciddi şekilde etkileyecek
kadar şiddetlidir.
Bazı öğrenciler için sınav bir fırsattır. Sınavları neler bildiklerini
göstermek için yakalanmışbirer fırsat olarak görürler. Bazıları ise sınavı bir
tehdit olarak görür. Örneğin, geçmişteki bir sınavda başarılı olamayan
öğrenciler girdikleri bütün sınavlarda başarısızlık korkusu yaşayabilirler.
Sınav kaygısını yaşayan öğrenciler, daha çok bilgi sahibi olsalar bile,
sınavlarda, kaygısını kontrol edebilen arkadaşlarına göre daha çok
yıpranırlar.
“Endişelenmeyin, sınav kaygısını yenmek “öğrenilebilir”.
KAYGIYI KONTROL EDEBİLİRSİNİZ!
Duygularınızla mantığınızı karıştırmayın. Düşünün… Niye kaygılı ve
endişelisiniz?
Olumsuz düşünceler ve endişeler yıpratıcıdır. Ancak her duygusal,
endişe verici düşüncenin çözümü için mantıklı bir yol vardır. İçinizden geçen
her olumsuz duygunun yerine koyabileceğiniz olumlu bir duygu mutlaka
222
vardır. Örneğin; éBu sınav için asla yeterince çalışamama düşüncesiyle”
Çalışmak için zamanım var, çalışma programımı tam olarak uygular ve
konsantre olursam başarılı olabilirim” düşüncesi yer değiştirebilir.
SINAV KAYGISINI YENMEK İÇİN…
Uygun bir çalışma ortamı oluşturunuz:
Her gün aynı mekânda çalışın; çalıştığınız mekânda
konsantrasyonunuzu bozacak şeyler bulunmasın. TV, telefon, arkadaşlar ve
benzerlerinden yalıtılmışbir yerde çalış!
Yeterince aydınlatılmışbir sıra ya da masada oturun. Çok rahat
koltuklardan ya da yataktan uzak dur!
Yorgunken ders çalışmaya kendinizi zorlamayın. Dinlen ve zinde
hissetmeye başladığında tekrar çalışmaya başla.
Gevşeme tekniklerini öğrenin. Kaygını kontrol etmene yardımcı olacak!
Verimli ders çalışma tekniklerini öğrenin:
Etkili bir öğrenme için kendinize uygun bir çalışma tarzı belirleyin.
Kendi tarzınla kendi hedeflerin için öğren.
Düzenli ve iyi not tutun. Ders notlarını yeterli vedüzgün bir şekilde
defterine geçir!
Her hafta düzenli olarak tüm notlarınıza göz atın. Başarıda öğrenmek
kadar unutmamak da önemli!
Bir çalışma programı hazırlayın. Bir yıl ya da dönem için sınav
gün/haftalarını ve önemli tarihleri işaretle! Daha az kapsamlı ve daha kısa
vadeli programları uzun bölümlü programlara tercih et! Ders çalışma planında
hangi miktarda ve zorlukta konu bulunacağı konusunda gerçekçi ol!
Programında kısa dinleme aralarına yer vermeyi unutma!
Öğretmeninizi kolaylaştıracak yardımcı malzemeler hazırlayın. Teknik
Terimleri ve yabancı sözcükleri öğrenmek için küçük kartlar kullan! Tarihi
olaylar için zaman kartları ve çizelgeleri hazırla!
Kendinize karşı nazik olun, katı olmayın:
Sınavdan önce iyi uyuyun. Gece uyumadan çalışabilmek için asla ilaç
kullanma!
Beslenmenize dikkat edin. İyi beslen; fakat karnını tıkla basa doyurma!
Yardım istemekten çekinmeyin. Malzemelerle, konuyla ya da plan
yapmayla ilgili bir zorluk yaşarsan yardım al!
223
Kendinizi sınava hazırlamak için bazı ipuçlarından yararlanın:
Derslerinize devamsızlık etmeyin. Boşgeçen ders ve günler sınav
haftalarında kaygıyı artırır.
Sorular üretin. Konuların içinden önemli olduğunu düşündüğün bilgileri
derle.
Bilgiyi küçük parçalara bölün ve kolaydan zora doğru ilerleyin.
Başlangıç konuları en kolay hatırlayabileceğin konular olsun!
Konuyu anlamak için anahtar kelimeler bulun. Anahtar kelimeler
üzerinde yoğunlaş!
Hayal Gücünüzü Pozitif Yönde Kullanın:
Hayal gücünüzü felaket senaryoları üretmek için kullanırsanız elbette
kaygıya kapılırsınız. Kendi kendinizi sakinleştirmeyi öğrenmelisiniz. İç
dünyandan kaybedenin değil, kazananın rolünü üstlen! Ya olmazsa diye
düşünmekten vazgeç! Uygun şekilde çalışmışsan başarılı olursun, merak
etme!
Rahatlamayı ve Gevşemeyi Öğrenin:
Gerginlik veya kaygı yaşadığımızda vücudumuz bazı tipik tepkiler
verir. Bunları gidermek için bazı teknikler uygulayabilirsiniz.
Sıkı kıyafetlerini (örneğin kravatını, gömlek yakanı) gevşet, rahat bir
oturuşdurumu al.
Bacaklarını gererek kaslarını hisset ve 10’a kadar say.
Sonra yavaşça gevşet ve gerginliğin azaldığını hissetmeye çalış.
Bacaklarını tekrar ger ve yine 10’a kadar sayarak yavaşça gevşet.
Bedenini, bacaklarını, karnını, boynunu, başını yavaşça hareket
ettirmeye, kasmaya ve gevşemeye devam et.
Yavaşça ve derin nefes al.
Rahatlama Teknikleri…
Kendinizi aşırı kaygılı ve gergin hissettiğinizde,
Sınavdan önceki akşam uyuyamadığınızda,
Çalışmaya ara verip gücünüzü toplamak istediğinizde kullanabilirsiniz.
Eğer Sınav Esnasında Donup Kalırsanız…
Gözlerinizi kapatın,
Uzun ve derin bir nefes alın,
224
Nefesini yavaşça bırakın,
Nefes alışınıza konsantre olun yani nefes alıp verişinizi duyun ve
hissedin.
Sınavın sizi üzmesine izin vermeyin,
Bütün bunları bir kez daha tekrarlayın ve sonra sınava dönün.
Bütün Geleceğinizi Bir Sınav İle Özdeşleştirmeyin!
Bir sınavın tüm yaşamınızı “ya hep ya hiç” şeklinde etkilemesi
mümkün değil.
Daha uygun çalışma alışkanlıkları ve bazı gevşeme teknikleri kaygınızı
kontrol etmekte size yardımcı olabilir.
Nasıl gevşeyeceğinizi ve sınav kaygısını kontrol etme yöntemlerini
öğrenerek kendinize yardımcı olabilirsiniz.
Sakın ilaç (hap) kullanmayı düşünmeyin! Doktor tavsiyesiyle zorunlu
olarak kullanılanların dışındaki ilaçlar kaygınızı azaltmazlar; hatta daha fazla
kaygılanmanıza bile neden olabilir.
Bazı basit öz-disiplin tekniklerini öğrenerek konsantrasyon gücünüzü
geliştirebilirsiniz.
Başarı sağlamanın tek yolu çalışmaktır. Sakın ümitsizliğin tuzağına
düşmeyin!
Kendinizi başkaları ile karşılaştırmaktan vazgeçin! Başarısız olursanız
anne-babanızın sevgisini kaybedebileceğiniz düşüncesini kaybedebileceğiniz
düşüncesini atın. Onların size olan sevgileri sınava bağlı değil ki! Sonuç ne
olursa olsun seni sevecekler
Soru Çözme Tekniklerini İyi Öğrenin!
Sınav yönergesini doğru anlamaya dikkat edin. Hangi sınav olursa
olsun sınavın başında verilen veya söylenen yönergeyi dikkatlice oku/dinle!
Zamanı iyi kullanın. Her soru için ne kadar süre gerekiyor hesapla!
Bazı soruların puanı diğerlerinden daha fazlaysa onlar için daha fazla zaman
ayır!
Kolay soruları önce cevaplayın. Herhangi bir soru üzerinde uzun süre
takılıp kalma! Burada harcayacağın zamanı başka bir soruyu cevaplayarak
değerlendir.
Bütün soruları cevaplayın. Cevabın tamamını bilmesen bile ne
225
biliyorsan yaz! Yazmak, hafızanızı harekete geçirerek, çağrışımlarla yeni
veya hatırlayamadığınız bilgilere ulaşmanızı kolaylaştırabilir.
Verilen sürenin tamamını kullanın. Süre dolmadan asla çıkma!
Cevaplarını gözden geçir, düzeltmelerini yap, yeni bilgiler ekle.
YAZILI SINAVLAR İÇİN
Önce bütün soruları okuyun.
Soruda ne istendiğinden emin olun. “Tartışınız”, “açıklayınız”,
“karşılaştırınız” gibi anahtar sözcüklerin altını çizin.
Cevaplamaya en kolay sorudan başlayın.
Bildiklerinizi, düşüncelerinizi basit bir taslak halinde düzenleyin.
Düzeltmeler ve yeni eklemeler için satırlar arasınaboşluk bırakarak
cevaplayın.
Gerçekçi olun.
Muhteşem bir kitap cümlesi yazmak zorunda değilsiniz. Kısa ve basit
cümleleri tercih edin. Cevaplarınız mantıklı ve anlaşılır olmalı.
Zor soruları en son cevaplayın.
Bitirdiğiniz zaman başa dönün ve ayrıntıları, örnekleri vb. ekleyin.
Hatalarınızı düzeltin, sadece gerekli olan değişiklikleri, mümkün olduğunca
düzgün bir biçimde yapın.
ÇOKTAN SEÇMELİ, EŞLEŞTİRMELİTESTLER İÇİN
Verilen sıra ile çözün.
Sınavda önceki sorulara verilen cevaplar daha sonraki soruların
cevaplamasında yardımcı olabilir. Ancak zor bir soruya takılıp kalmayın.
Zamanınız yeterli olursa tekrar dönersiniz.
Her seçeneği dikkatlice okuyun.
“Sık sık”, “bazen”, “her zaman” gibi kelimelerde aman dikkat! En doğru
seçeneği işaretlemeye özen gösterin. Diğer seçenekler de kısmen doğru
olabilir, bu sizi aldatmasın.
Hikâye üretmeyin! Ne yazıyorsa onu düşünün.
Çoktan seçmeli sorular aldatıcı (hileli) olabilir. Sorulan şeyin ne
olduğunu tam olarak anladığınızdan emin olun.
Sınavı bitirin.
En son olarak, varsa atladığınız sorulara geri dönün ve zamanının
tümünü kullanın. Yapacağınızın en iyisini yapmak için seçenekleri eleyin ve
226
akıllıca tahminlerde bulunun.
KİMLERDEN YARDIM ALABİLİRSİNİZ?
Okulunuzun rehberlik servisi:
Rehberlik servisinde öğrencilerin yaşadıkları sınav kaygısı ve diğer
streslerle ilgili uzmanlaşmışprofesyonel elemanlar çalışmaktadır.
İlçenizde veya ilinizde bulunan Rehberlik Araştırma Merkezleri (RAM):
Bu merkezlerde çalışan uzmanlar sınav kaygısını yenmenize yardımcı
olabilirler. Bu merkezlere başvurma konusunu okulunuzun rehber
öğretmeniyle değerlendirebilirsiniz.
Eğitim Danışmanlığı Merkezleri:
Bu merkezlerde sınav kaygınızı artıran düşüncelerinizi denetleme ve
kaygınızı azaltma hususunda uzman personelden destek alabilirsiniz.
Öğretmenleriniz:
Derslerle ilgili bir güçlük yaşıyorsanız hemen öğretmenlerinize
başvurmalısınız.
Anne Babanız:
Hissettiğiniz korku ve baskıları tartışırken açık ve dürüst olun. Sizi
anlayabilmeleri için çevrenize yardımcı olduğunuzda onlardan daha çok
destek ve anlayışgörebileceğinizi unutmayın.
Akran Grubu ve Arkadaşlarınız:
Kaygılarınızı, sizi anlayıp size destek olabilecek arkadaşlarınızla
paylaşmanız rahatlamanızı sağlayabilir.
“Dikkat! Sizinle aynı kaygıları yaşayan arkadaşlarınızla sürekli
bunlar üzerine konuşmanız kaygınızın artmasına neden olabilir.”
SINAV KAYGINLA BAŞETMEK İSTİYORSAN
ETKİLİÇALIŞ
ÖĞREN
KULLAN
227
7. SINIF – 7.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: BAŞARILARIM VE BEN
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Kendini Kabul
Kazanım:
Başarılı olduğu durumlarda kendini takdir eder.
(Kazanım Numarası 74 )
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–60
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Form–60 öğrencilere dağıtılır ve doldurmaları istenir.
2. Gönüllü öğrenciler başarılı olduğu durumları ve takdir cümlelerini sınıfla
paylaşır.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Sizce başarı nedir?
Başarılarınızı yazarken ne hissettiniz?
Hangi durumlarda kendinizi başarılı hissediyorsunuz?
Arkadaşlarınızla ortak başarılarınız var mı? Neler?
Kendini takdir etmek önemli midir? Neden?
Hangi durumlarda kendinizi takdir ediyorsunuz?
Başkaları sizi başarılı görüp, takdir ettiğinde ne hissediyorsunuz?
4. Başarılı olduğunuz durumlarda kendinizi takdir etmenin önemi
vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
228
FORM–60
BAŞARILI OLDUĞUM DURUMLAR
1-…………………………………........
………………………………………….
…………………………………………
2-………………………………………
…………………………………………
……………………………………….…
3-……………………………………....
……………………………….…………
………………………………….….…
4-…………………………………...…
…………………………………………
……………………………………...…
5-………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
TAKDİR CÜMLELERİM
1-………………………………………
………………………………………
………………………………..………
2-…………………………...…………
………………………………..………
…………………………..……………
3……………………………..…………
……………………………...………
………………………….…….………
4-………………………………………
………………………………………
……………………………………...
5-………………………………………
…………………………..……………
…………………………..……………
229
7. SINIF – 8.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: ANLIYORUM VE ANLAŞILIYORUM
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Kişiler Arası İlişkiler
Kazanım:
Kendini aile fertlerinin yerine koyarak onların duygu ve
düşüncelerini anlar. (Kazanım Numarası 120)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Senaryolar
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğrencilere aşağıdaki senaryolar verilir ve ilgili soruları cevaplamaları
istenir.
Öğretmen gerekli görürse senaryolar çoğaltılabilir.
Senaryo–1
Göksel’in dedesi ve babaannesi bayramda çocuklarının ve torunlarının
gelmesini beklerler fakat onlar ziyaretlerine gelmezler.
Yaşadıkları bu durum karşısında neler düşünmüşve neler hissetmiş
olabilirler?
Senaryo–2
Özge’nin babası işten eve yorgun gelir, yemeğini yer ve dinlenmek için yatar.
Özge ve kardeşi de TV’de yüksek sesle film seyrederler ve babaları uyanır.
Yaşadıkları bu durum karşısında Özge’nin babası neler düşünmüşve
neler hissetmişolabilirler?
Senaryo–3
Ahmet, babasından yeni bir palto ister. Babası Ahmet’e eski paltosunu 1 yıl
daha giymesini söyler.
Yaşadıkları bu durum karşısında Ahmet’in babası neler düşünmüşve
neler hissetmişolabilirler?
Senaryo–4
Emre, annesine haber vermeden okul çıkışı arkadaşının doğum gününe
gider. Annesi Emre eve gelmeyince polise haber verir ve hastanelere telefon
230
eder. Emre eve geç vakit döndüğünde annesini sokak kapısının önünde
ağlarken bulur.
Yaşadıkları bu durum karşısında Emre’nin annesi neler düşünmüşve
neler hissetmişolabilir?
Senaryo–5
Efkan’ın yarın sınavı vardır ve ders çalışması gerekmektedir. Efkan, ders
çalışmak için odasına gittiğinde kardeşi peşinden gelir, gürültü yapar ve
kendisiyle oyun oynamasını ister.
Yaşadıkları bu durum karşısında Efkan neler düşünmüşve neler
hissetmişolabilir?
2. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Aile içinde anlaşıldığınızı düşünüyor musunuz? Neden?
Zaman zaman aile içinde anlaşılmadığınızı düşünüyor musunuz? Neden?
Aile içinde birbirinizi anladığınızı düşünüyor musunuz? Neden?
Karşımızdaki insanı anlamazsak neler olur?
Karşınızdaki insan sizi anlamazsa ne hissedersiniz?
İnsanların duygu ve düşüncelerini anlamak neden önemlidir?
3. Kendini aile fertlerinin yerine koyarak onların duygu ve düşüncelerini
anlamanın önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
231
7. SINIF – 9.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: İLETİŞİM ENGELLERİ
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Kişiler Arası İlişkiler
Kazanım:
İletişim engellerinin üstesinden nasıl gelinebileceğini
açıklar. (Kazanım Numarası 121)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–61
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. İletişim engelleri tahtaya yazılır ve Form–61 öğrencilere okunur.
Emretme- yönetme,
Uyarma- tehdit etme,
Ahlak dersi ve vaaz verme (Akıl verme),
Yargılama-suçlama,
Ad takma- alay etme,
Güven verme- teselli etme,
İşi alaya vurma- konu değiştirme,
Sınama- sorgulama,
Yorumlama- Analiz Etme.
2. Öğrencilerden tahtaya yazılan iletişim engellerine kendi hayatlarından
örnek vermeleri ve bunu sınıfla paylaşmaları istenir.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Günlük hayatta da böyle durumlarla karşılaşıyor musunuz?
Karşılaşıyorsanız neler yapıyorsunuz? Üstesinden nasıl geliyorsunuz?
Çevrenizdeki insanlarla İletişim engellerini kullanmadan nasıl iletişim
kurabilirsiniz?
4. İletişim engellerinin üstesinden nasıl gelinebileceğini vurgulanarak etkinlik
sonlandırılır.
Değerlendirme:
232
FORM–61
İLETİŞİM ENGELLERİ
1- Emretme, yönetme:
“ Yapman gerekir, yapacaksın, yapmak zorundasın...”
Korku ya da aktif direnç yaratabilir;
Söylenenin tersini denemeye davet edebilir;
İsyankâr davranışa ya da misillemeye yol açabilir.
2- Uyarma, tehdit etme:
“Ya yaparsın, yoksa...”
Korku, boyun eğme yaratabilir;
Söz konusu sonuçların gerçekten meydana gelip gelmeyeceğini denemeye yol açar;
Gücenme, kızgınlık, isyankârlığa neden olabilir.
3- Ahlak dersi ve vaaz verme (Akıl verme):
“...yapmalıydın” veya “senin sorumluluğun” ya da “şöyle yapmak gerekir”
Suçluluk duyguları yaratır;
Çocuğun durumunu daha şiddetle savunmasına yol açabilir(Kim demiş?)
4- Yargılama, suçlama:
“ Olgunca düşünmüyorsun” “Sen zaten tembelsin”
Yetersizlik, aptallık ve yanlışdeğerlendirme anlamı taşır;
Çocuğun azarlanma ve eleştirilme korkusuyla iletişimini kesmesine neden olur;
Genellikle çocuk yargı ve eleştirileri gerçek olarak algılar (ben tembelim) ya da
karşılık verir ( siz daha mükemmel değilsiniz)
5- Ad takma, alay etme:
“Koca bebek” “Geri zekâlı” “Hadi sende sulu göz”
Çocuğun kendini değersiz hissetmesine ve sevilmediğini düşünmesine yol açar;
Kendine bakışını olumsuz etkiler;
Genellikle karşılık verme isteği uyandırır.
6- Güven verme, teselli etme:
“Aldırma... Boşver düzelir” “Hadi biraz neşelen”
Kendini “anlaşılmamış” hissetmesine neden olur;
Kızgınlık duyguları uyandırır. (Size göre kolay tabii !)
Genellikle mesajı “Kendini kötü hissetmen doğru değil” biçiminde algılar.
7- İşi alaya vurma, konu değiştirme:
“ Dünyayı neden sen yönetmiyorsun?” “Daha güzel şeylerden konuşalım
8- Sınama, sorgulama:
9- Yorumlama, Analiz Etme:
233
7. SINIF – 10.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: BEDENİMDEKİDEĞİŞİKLİKLER
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Kendini Kabul
Kazanım: Bedensel değişimini fark eder. (Kazanım Numarası 73)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Değişik yaşlarda çekilmişfotoğraflar.
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
Öğretmen öğrencilere bir hafta önceden değişik yaşlarda çekilmiş
fotoğrafları derse getirmelerini ister.
1. Gönüllü öğrencilerden fotoğraflarını göstererek kendilerinde meydana
gelen bedensel değişiklikleri sınıfla paylaşmaları istenir.
2. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Çocukluk fotoğraflarınız ile şimdiki halinizi karşılaştırdığınızda fiziksel
değişiklikler olmuşmu? Neler?
Değişmeyen yanlarınız var mı? Neler?
3. Fotoğraflarda gözükmeyen bedensel değişiklikler de vardır. Fen bilgisi
kitabında detaylı olarak bedensel değişiklikler yer almıştır. Bedensel
değişim ile ilgili merak ettikleri konuları rehber öğretmene de
danışabilecekleri vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
234
7. SINIF – 11.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: KENDİMİTANIMA YOLUNDA
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Başarı
Kazanım:
Okulda uygulanan testlerin ve test dışı tekniklerin
kendini tanımadaki önemini açıklar. (Kazanım
Numarası 38)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–62
Hazırlayanlar:
Serdar ERKAN
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Okulda uygulanan test, anket ve test dışı tekniklerin isimleri tahtaya
yazılır, bunların kullanılma amaçları öğrencilere sorulur.
Öğrenciler test, anket ve test dışı tekniklerin kullanılma amaçlarını
cevaplayamazsa öğretmen bu konuda öğrencileri bilgilendirir. Form–1
öğretmene bilgi amacı ile verilmiştir.
Öğretmen bu konuda bilgi sahibi değilse okul rehber öğretmeninden
yardım alabilir.
2. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Bu güne kadar size hangi envanter ya da testler uygulandı?
Uygulanan test ve/veya envanterin sonuçlarından yararlanabildiniz mi?
Nasıl?
3. Okulda uygulanan testlerin ve test dışı tekniklerin kendini tanımadaki
önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
235
FORM–62
OKULDA UYGULANAN TEST, ANKET VE TEST DIŞI TEKNİKLER
Gözlem:Bireyi tanıma tekniği olarak gözlem, bir kimsenin diğer bir kimse
hakkında duyu organları ile bilgi edinme yoludur.
Sosyometri: Bir gruptaki bireylerin sosyal uyumunu ve gelişimini ölçmek,
yani bir birleri ile olan uzaklıklarını, sevilen-sevilmeyen, lider özelliği olanları
ve grubun sosyal dokusunu anlamak için kullanılan bir tekniktir.
Otobiyografi: Bir kimsenin şimdiki ve geçmişhayatını yazılı olarak
anlatmasıdır.
Problem Tarama Listesi: Öğrencilerin belli başlı sorunlarını, ihtiyaçlarını
belirlemek, onlara yardım etmek amacı ile hazırlanmışlistelerdir.
Görme Sorunlarını Tarama (Snellen Scala): Snellen Testi, öğrencileri
görme gücü yönünden tarama yapmak için pratik bir testtir.
Kimdir Bu? : Sınıfın sosyal yapısını tanıma açısından kullanışlı bir tekniktir.
Bu teknik, öğrencilerin birbirlerini nasıl değerlendirdiklerini ortaya
çıkarmaktadır.
Kime Göre Ben Neyim? : Bireyin benlik algısına yönelik bir ankettir.
Bununla bilinmek istenen şey, bireyin kendini kendi ve başkaları gözünde
nasıl algıladığıdır.
Ders Çalışma Yöntemlerini Biliyor musunuz? : Öğrencilerin, ders çalışma
yöntemlerini bilip bilmemesini taramak amaçlı uygulanan bir envanterdir.
Başarısızlık Nedenleri Anketi: Öğrencilerin, başarısızlık nedenlerini
öğrenmek amacıyla uygulanan bir ankettir.
Boşzamanları Değerlendirme Anketi: Öğrencilerin serbest zamanlarını
nasıl değerlendirdiklerini bilmek amacıyla uygulanır.
Sınav Kaygısı Ölçeği: Öğrencilerin sınav kaygılarını ölçmek amacıyla
uygulanan bir ölçektir (Mamak RAM,2003).
7. SINIF – 12.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: YETENEKLERİMİTANIYORUM
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Kendini Kabul
Kazanım: Yeteneklerini fark eder. (Kazanım Numarası 75 )
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
Yetenek, herhangi bir davranışı (bilgi veya beceriyi) öğrenebilmek
için doğuşta sahip olunan gizilgücün (kapasitenin) çevre ile etkileşim
sonucu geliştirilmişve yeni öğrenmeler için hazır hale getirilmişkısmını
ifade eden bir kavramdır. Böylece bir kimsenin belli bir yaşa kadar
geliştirdiği becerilere bakarak onun daha sonra göreceği eğitimden ne
ölçüde yararlanabileceği hakkında bir tahminde bulunabiliriz.(Kuzgun
2000)
1. Yetenek türleri tahtaya yazılır.
Genel akademik yetenek,
Sözel yetenek,
Sayısal yetenek,
Uzay ilişkilerini görebilme yeteneği,
Şekil ilişkilerini görebilme yeteneği,
Büro işleri yeteneği,
Göz-el koordinasyonu,
Parmak becerisi,
El becerisi,
2. Öğrencilere kendilerinde bulunan yetenekleri defterlerine yazmaları istenir.
3. Gönüllü öğrenciler yazdıklarını sınıfla paylaşır.
4. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Tahtaya yazılan yetenek türlerini daha önceden biliyor muydunuz?
Kendinizde olduğunu kabul ettiğiniz yeteneklerinizi ne zaman fark ettiniz?
Yeteneklerinizi fark etmeniz size ne kazandırır?
5. Yeteneklerini fark etmenin önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
238
7. SINIF – 13.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: İLGİLERİM VE MESLEĞİM
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Mesleki Gelişim
Kazanım:
İlgilerin meslek seçimindeki rolünü fark eder. (Kazanım
Numarası 183)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–63
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
*Öğrencilerin eğitsel ve mesleki planlama dosyasındanyararlanmaları
sağlanmalıdır.
Süreç:
1. Öğretmen Form-63’i okur.
2. Öğrencilerden seçmek istedikleri mesleği ve o mesleğe yönelik
ilgilerinin neler olabileceğini yazmaları istenir.
3. Gönüllü öğrenciler yazdıklarını sınıfla paylaşır.
4. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Seçtiğiniz mesleği neye göre seçtiniz?
İlgilerin meslek seçimindeki rolü ne olabilir?
İlgilerinize göre meslek seçmezseniz neler yaşayabilirsiniz?
İlgilerinize göre meslek seçerseniz neler yaşayabilirsiniz?
5. İlgilerin meslek seçimindeki rolü vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Not: Bu kazanımda öğrencilerin “Eğitsel ve Mesleki Planlama
Dosya”sından yararlanması sağlanabilir.
Değerlendirme:
239
FORM–63
İLGİLERİN MESLEK SEÇİMİNDEKİROLÜ
Super’a göre ilgi türleri:
Bilimsel İlgi:Doğal ve toplumsal olayların neden ve nasıl olduğunu anlama,
bilimsel bilgiye bir şeyler katma ve /veya bu bilgiyi uygulamaya koyma
arzusunu ifade eder. Doktorlar, biyologlar, sosyologlar, fizikçiler bu ilgiye
sahip kimselerdir.
Teknik veya Maddi İlgi: Olayların neden ve nasıl olduğundan çok bilimsel
ilkelerin uygulamaya nasıl dönüştürüleceği ile salt bilmek için bilme ile değil,
bilginin ne işe yarayacağı konusu ile ilgilenmektedir. Mühendisler ve
teknisyenler bu tür ilgiye sahip kimselerdir.
Sosyal Yardım İlgisi: Bu ilgi insanlarla, insan olarak ilgilenmeyi, onlara
anlamaya, geliştirmeye, sıkıntılarını azaltmaya çalışma isteğini ifade eder. Bu
tür ilginin önemli olduğu meslekler öğretmenlik, sosyal hizmet, psikolojik
danışmanlık vb. dir.
Sistematik İlgi ya da İşAyrıntıları İlgisi: Bu ilgi işleri düzenli ve tertipli bir
şekilde yapmayı içerir. Kayıt tutma, dosyalama, yazıları belli bir sisteme göre
sıraya koyma bu ilgi ile ilişkili işlerdendir. Burada odak ayrıntı üzerinde
toplanmıştır. Muhasebeciler, büro memurları, satın alma memurları bu tür
ilgiye sahiptirler.
İşTeması İlgisi: Bu ilgi insanları ikna etmekten ve bir ürünü, bir hizmeti
satmaktan hoşlanmadır. Satışişleri, satışyönetimi gibi çalışma alanları bu
ilgiye uygun çalışma alanlarıdır.
Edebiyat İlgisi: Düşünceleri ifade edebilme ya da başkalarını kelimelerle
etkileyebilme ilgisidir. Burada düşünceleri değişik ve etkileyici şekilde ifade
yolları üzerinde durulur. Yazarlar, gazeteciler bu tür ilgiye sahip kimselerdir.
Müzik ve Sanat İlgisi: İkisi de duyguların artistik yollarla ifadesi ile ilgili olan
bu ilgi alanları aslında birbirinden farklı yeteneklere dayanmaktadır. Sanat
ilgisi plastik sanatlarla ilgilidir. Ressamlar, mimarlar bu tür ilgiye sahip
kimselerdir (Kuzgun,2000).
240
7. SINIF – 14.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: MESLEK SEÇİMİM
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Mesleki Gelişim
Kazanım:
Meslek seçiminin önemini fark eder. (Kazanım Numarası
184)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–64, Form–65
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğrencilere seçmek istedikleri mesleklerin özellikleri sorulur ve verilen
cevaplar tahtaya yazılır.
Çalışma Koşulları
Kazancı
Nitelikleri ( sağlık, zihinsel, bedensel, el becerisi, fiziksel vb.)
Mesleğin toplumdaki yeri, istenilen ve istenilmeyen özellikleri,
Mesleğe girmenin yolları, ilerleme imkânı, eğitimi vb.
2. Form–65 dağıtılır ve öğrencilerin doldurmaları istenir.
Form–64 öğretmene bilgi amacıyla verilmiştir.
3. Gönüllü öğrenciler cevaplarını sınıfla paylaşır.
4. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
İlerde seçmeyi düşündüğünüz mesleği neye göre seçtiniz?
İlgi, yetenek, kişilik özellikleri vb. göz önünde bulundurmadan mesleğinizi
seçerseniz neler olur?
İlerde seçmeyi düşündüğünüz meslek sizin için uygun mudur? Neden?
Meslek seçimi neden önemlidir?
Form–65’i doldururken kendinizle ilgili öğrendiğiniz şeyler oldu mu?
5. Meslek seçiminin önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
241
FORM–64
MESLEK SEÇİMİNİN ÖNEMİ
Hoppock (1957)’a göre bir kimsenin seçtiği meslek onun işinde başarılı olup
olamayacağını, ileride işbulup bulamayacağını, nerde oturup, kiminle
evleneceğini ve kimlerle etkileşimde bulunacağını belirler. Ayrıca meslek,
kişinin değer yargılarını, dünya görüşünü, günlük yaşam tarzını ve
alışkanlıklarını biçimlendiren faktörlerin başında gelir. Kişinin yaşamına
böylesine çok yönlü etkileri olan uğraşı alanının seçimi, günümüzde giderek
karmaşıklaşan bir sorun haline gelmiştir. Bunun en önemli nedeni,
seçeneklerin çok artmışolmasıdır (Kuzgun,2000).
MESLEK SEÇİMİNİETKİLEYEN BAZI FAKTÖRLER
Meslekte işbulma imkânı,
Yetenek,
İlgi,
Kişilik özellikleri,
Mesleğin getirdiği ödüller (para, saygınlı, şöhret vb.)
Ailenin istekleri,
Yetersiz eğitim nedeniyle seçim şansının fazla olmaması Evren, M. (2005).
242
FORM–65
Ben ilerde …………………………………..…………………..olmak istiyorum.
(Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz.) Evren, M. (2005).
1. Bu meslekte işbulma imkânı:
•Yüksektir ( )
•Düşüktür ( )
•Bilmiyorum ( )
2. Yeteneklerim bu mesleğe:
•Uygundur ( )
•Uygun değildir ( )
•Bu mesleğin gerektirdiği yetenekleri bilmiyorum ( )
•Kendi yeteneklerimi bilmiyorum ( )
3. İlgilerim bu meslekte mutlu olmam için:
•Uygundur ( )
•Uygun değildir ( )
•Bu mesleğin gerektirdiği ilgileri bilmiyorum ( )
•Kendi ilgilerimi bilmiyorum ( )
4. Kişilik özelliklerim bu mesleğe:
•Uygundur ( )
•Uygun değildir ( )
•Bu mesleğin gerektirdiği kişilik özelliklerini bilmiyorum ( )
•Kendi kişilik özelliklerimi bilmiyorum ( )
5. Bu meslek benim istediğim ödülleri (para, saygınlık, şöhret gibi) :
•Sağlar ( )
•Sağlamaz ( )
•Bilmiyorum ( )
6. İlerde bu mesleği seçmemin nedeni:
• İşbulma imkânının yüksek olmasıdır. ( )
•Yeteneklerime uygun olmasıdır. ( )
• İlgilerime uygun olmasıdır. ( )
•Kişilik özelliklerime uygun olmasıdır. ( )
•Sağladığı imkânlardır. ( )
•Ailemin isteğidir. ( )
•Eğitimimi sürdüremeyeceğim için, başka çarem olmamasıdır. ( )
*Meslekler hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığınızı düşünüyorsanız,
Okul Rehber Öğretmeninden yardım alabilirsiniz.
7. SINIF – 1.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: KURALLAR TOMBALASI
Sınıf: 7.sınıf
Yeterlik Alanı: Aile ve Toplum
Kazanım:
Toplumsal hayatı düzenleyen kuralların önemini ve gerekliliğini açıklar. (Kazanım Numarası -150-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni, Küme
Araç-Gereç: -
Hazırlayanlar: Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
“Öğrencilere bir hafta önceden toplumsal hayatı düzenleyen kuralların neler olduğu sorulur ve bir hafta boyunca bu kuralların neler olabileceği
konusunda araştırma yapmaları ve bu kuralları küçük kâğıtlara yazarak bir torbada toplamaları istenir. Ayrıca torbada toplanan toplumsal
kurallar kâğıda da yazılarak listelenir ve sınıf panosuna asılır. “ 1. Öğrenciler toplumsal hayatı düzenleyen kuralların toplandığı torbadan bir kural seçer.
2. Seçtikleri bu kuralın uygulandığı ve uygulanmadığı durumları veya ortamları hayal etmeleri istenir.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Torbadan çektiğiniz kural neydi?
Bu kurala siz uyuyor musunuz? Neden?
Bu kurala çevrenizdekiler uyuyor mu? Neden?
Toplumsal hayatı düzenleyen kurallardan ilk kez duyduğunuz var mıydı?
Neler?
Çevrenizde kuralların ihlal edildiği durumlar oldu mu? Sonuçları neler
oldu?
Kurallara uymadığınız bir yaşantınız oldu mu? Sonuçları neler oldu?
Bu kuralların olmadığı bir ülke de hayat nasıl olurdu?
Toplumsal hayatı düzenleyen kurallar neden vardır?
4. Toplumsal hayatı düzenleyen kuralların önemi ve gerekliliği vurgulanarak
etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
7. SINIF – 2.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: ZARARLI ALIŞKANLIKLAR
Sınıf: 7.sınıf
Yeterlik Alanı: Güvenli ve Sağlıklı Hayat
Kazanım:
Zararlı alışkanlıkların duygusal ve bedensel yönden
insan hayatına etkilerini fark eder. (Kazanım Numarası
-165-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–51, Form–52
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
*Öğrencilere zararlı alışkanlıkların hayatımızın pek çok alanını olumsuz
etkileyebileceği, çevrelerinde bu alışkanlıklara sahip insanları
gözleyerek de bu zararlara ilişkin bilgi edinebilecekleri vurgulanmalıdır.
Süreç:
1. Öğrenciler gruplara ayrılır. Bir hafta önceden zararlı alışkanlıklar ve
bunların insan hayatı üzerindeki etkileri ile ilgili araştırma yapmaları
istenir.
2. Yaptıkları araştırmalar sınıfla paylaşılır.
3. Sağlıklı ve hastalıklı akciğer resimleri öğrencilere gösterilir.
4. Öğrencilerden Sertaç’ın ya da Burhan’ın yaşam öykülerini yazmaları
istenir.
5. Gönüllü öğrencilerden yazdıkları öyküleri okumaları istenir.
6. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Yazdığınız öykülerden ve yaptığınız araştırmalardan yola çıkarak sağlıklı
bir akciğere sahip olan insanların yaşamındaki ortak noktalar nelerdir?
Sağlıklı bir hayat için olumlu alışkanlıklar neler olabilir?
Olumlu alışkanlıkların kişiye ve çevresine etkileri nelerdir?
Yazdığınız öykülerden ve yaptığınız araştırmalardan yola çıkarak
hastalıklı bir akciğere sahip olan insanların yaşamındaki ortak noktalar
nelerdir?
Sağlıksız bir hayattaki olumsuz alışkanlıklar neler olabilir?
Olumsuz alışkanlıklara sahip kişiler kendisine ve çevresine ne tür zararlar
verir?
Zararlı alışkanlıkların duygusal etkileri nelerdir?
Zararlı alışkanlıkların bedensel etkileri nelerdir?
Sağlıklı hayat için nelere dikkat ediyorsunuz?
7. Zararlı alışkanlıkların duygusal ve fiziksel yönden insan hayatına etkileri
vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
NOT:Bu etkinlik için uzman kişilerden (doktorlardan, sigara ile
savaşanlar derneğinden vb.) yardım alınabilir.
NOT:Bu etkinlikte, tüm zararlı alışkanlıklar ve bunların insan hayatı
üzerinde ki etkisine de dikkat çekilmelidir.
Değerlendirme:
202
FORM–51
SERTAÇIN HAYAT ÖYKÜSÜ
…….
203
FORM–52
BURHAN’IN HAYAT ÖYKÜSÜ
216
7. SINIF – 5.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: OKUL HAYATINDAN, İYİBİR VATANDAŞLIĞA ADIM
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Aile ve Toplum
Kazanım:
Okul hayatının iyi bir vatandaşolma üzerindeki etkisini
açıklar. (Kazanım Numarası -151-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–57, Form–58
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğrencilere Form–57 dağıtılır, okul yaşantısının gelecekte iyi bir vatandaş
olma üzerindeki bağlantısını kurmaları ve “İyi bir vatandaşsütunu”na
yazmaları istenir.
2. Gönüllü öğrenciler yazdıklarını sınıfla paylaşır.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Okul yaşantısının gelecekte iyi bir vatandaşolma üzerindeki bağlantısını
kurarken zorlandınız mı?
Okulun, size kazandırdığını düşündüğünüz başka neler var? Bu
kazanımlar toplum hayatınızı nasıl etkiler?
4. Öğretmen, Form–58’i okur.
5. Öğrencilerin yazdıklarını değerlendirmelerini ister.
6. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Sizin doldurduğunuz “iyi bir vatandaşsütunu” ile Form–58 deki iyi bir
vatandaşsütunu arasında benzerlik ya da farklılıklar var mı? Neler?
Okul hayatının iyi bir vatandaşolma üzerinde başka ne tür etkileri olabilir?
7. Okul hayatının iyi bir vatandaşolma üzerindeki etkisinin önemi
vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
217
FORM- 57
OKUL HAYATI İYİBİR VATANDAŞ
1.Okuldaki sorumluluklarımı yerine
getiririm.
2.Kopya çekmem
3.Kantinde sıram gelene kadar
beklerim
4.Okulda oyunlarda oyunu
centilmence oynar, kurallara uyarım.
5.Okula zamanında gelirim.
6.Yalan söylemem.
7.Okul araç gereçlerini düzenli
kullanırım zarar vermem
8.Arkadaşlarım ile iyi geçinirim.
9.Arkadaşlarımın hakkına saygı
gösteririm.
10.Alt sınıftaki öğrencileri sever ve
korurum.
11.Gerektiğinde yardım ederim.
12.Öğretmenlerime, büyüklerime
saygılı davranırım.
13.Dersin akışını bozmam.
14.Kimsenin sözünü kesmem.
15.Fikirlerimi saygılı bir şekilde
açık ve net olarak ifade ederim.
16.Sınıfımı ve okulumu temiz tutarım.
17.Sınıf ve okul kurallarına uyarım.
18.Gerektiğinde okuldaki
yönetmeliklerden faydalanırım.
19.Okuldaki etkinliklere gönüllü bir
şekilde katılırım
20.Okul ve çevre ile ilgili çeşitli
projeler üretirim.
21.Öğrencilerin birbirine yaptıkları
haksızlıklar karşısında çözüm
yolları ararım.
22.Kendi çıkarlarım için başkalarının
haklarını çiğnemem, saygısızlık
yapmam.
23.İzinsiz kimsenin eşyasını almam
kullanmam.
24.Ne kadar sinirlenirsem sinirleneyim
ağzımdan kötü, çirkin bir söz
çıkartmam.
25.Okuldaki seçme ve seçilme
süreçlerine katılırım.
218
FORM- 58
OKUL HAYATI İYİBİR VATANDAŞ….
1.Okuldaki sorumluluklarımı yerine
getiririm.
1.İşve aile hayatındaki
sorumluluklarımı yerine getirebilirim. (
vergi veririm vb. )
2.Kopya çekmem 2.Kimseyi taklit etmem, Hakkını yemem,
Haksız kazanç elde etmem.
3.Kantinde sıram gelene kadar beklerim 3.Toplum hayatında sıra beklemem
gereken yerlerde “hastane, otobüs,
yemek, banka vb.” sıramı beklerim.
4.Okulda oyunlarda oyunu centilmence
oynar, kurallara uyarım.
4. Toplum hayatında profesyonelce
davranırım.
5.Okula zamanında gelirim. 5. İşime ve evime ( randevularıma vb.)
zamanında giderim.
6.Yalan söylemem. 6. İnsanlara ve kendime karşı dürüst
davranırım
7.Okul araç gereçlerini düzenli
kullanırım zarar vermem
7. Devlet ve millet malına zarar vermem,
dikkatli kullanırım.
8.Arkadaşlarım ile iyi geçinirim. 8. Çevremdeki insanlar ileiyi geçinirim.
9.Arkadaşlarımın hakkına saygı
gösteririm.
9. Hayatımdaki insanların hakkına saygı
gösteririm.
10.Alt sınıftaki öğrencileri sever ve
korurum.
10. Benden küçükleri sever ve korurum.
11.Gerektiğinde yardım ederim. 11. Çevremde yardıma ihtiyaç duyan
insanlara yardım ederim.
12.Öğretmenlerime, büyüklerime saygılı
davranırım.
12. Benden büyüklere saygılı davranırım.
( yaşlılara, patronuma, müdürüme vb.)
13.Dersin akışını bozmam. 13. Çalışma hayatında düzeni bozmam.
14.Kimsenin sözünü kesmem. 14. Kimsenin sözünü kesmem. ( iş
hayatındaki bir toplantıda, arkadaşımın
anlattığını dinlerken vb. )
15.Fikirlerimi saygılı bir şekilde açık ve
net olarak ifade ederim.
15. Fikirlerimi saygılı bir şekilde açık ve
net olarak ifade ederim. ( çalışma
ortamında, insan ilişkilerimde vb. )
16.Sınıfımı ve okulumu temiz tutarım. 16. Çalışma ortamı ve evimi temiz tutarım.
17.Sınıf ve okul kurallarına uyarım. 17.Toplum kurallarına uyarım.
18.Gerektiğinde okuldaki yönetmeliklerden
faydalanırım.
18. İhtiyaç duyduğumda kanunlardan ve
yönetmeliklerden yararlanırım.
19.Okuldaki etkinliklere gönüllü bir
şekilde katılırım
19. Çevremdeki etkinliklere gönüllü
katılırım. ( ağaç dikme, huzurevlerini
ziyaret vb.)
20.Okul ve çevre ile ilgili çeşitli projeler
üretirim.
20. İşhayatında çeşitli projeler üretirim.
21.Öğrencilerin birbirine yaptıkları
haksızlıklar karşısında çözüm yolları
ararım.
21. Haksızlıklarla mücadele ederim.
22.Kendi çıkarlarım için başkalarının
haklarını çiğnemem, saygısızlık yapmam.
22. Kendi çıkarlarım için başkalarının
haklarını çiğnemem, saygısızlık
yapmam.(Rüşvet almam, vermem.)
23.İzinsiz kimsenin eşyasını almam
kullanmam.
23. Hırsızlık yapmam.
24.Ne kadar sinirlenirsem sinirleneyim
ağzımdan kötü, çirkin bir söz çıkartmam.
24. Küfretmem.
25.Okuldaki seçme ve seçilme
süreçlerine katılırım.
25. Devlet yönetiminde seçme ve
seçilme hakkımı kullanırım.
219
7. SINIF – 6.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: SINAVLAR VE BEN
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Başarı
Kazanım:
Sınav kaygısının başarı üzerindeki etkisini fark eder.
(Kazanım Numarası -37-)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form-59
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğrencilerden kendilerine birer eşseçmeleri ve seçtikleri arkadaşları ile
birlikte sınavlara girmeden önce neler hissettikleri, hangi duyguları
yaşadıkları ve neler düşündükleri üzerine 10 dakika konuşmaları istenir.
2. Öğrenciler konuşmalarını tamamladıktan sonra yaşanılan duygu ve
düşünceleri sınıfla paylaşmaları istenir ve bu duygu ve düşünceler
tahtaya yazılır.
3. Bu duygu ve düşünceleri taşıyan bir öğrencinin sınava girmeden önceki
halini gönüllü öğrencilerden canlandırmaları istenir.
4. Aşağıdaki sorularla grup etkileşimi devam eder.
Sınav kaygınız başarınızı nasıl etkiler?
Sınav kaygınızın başarınızı etkilediği durumlar oldu mu? Nasıl?
Sınav kaygısı ile sınava girildiğinde başka neler olabilir?
5. Sınav kaygısının başarı üzerindeki etkisi vurgulanarak etkinlik
sonlandırılır.
Form–59 öğretmene bilgi amacıyla verilmiştir.
Değerlendirme:
220
FORM–59
SINAV KAYGISI
Eğitim öğretim süreci ve hayatın birçok alanında sınavlarla
karşılaşılmaktadır. İnsanlar bazen durumsal olarak bazen de sürekli kaygı
halinde olabilirler. Diğer birçok duyguda olduğu gibi kaygının da altında yatan
birçok neden vardır. Kaygıyı tetikleyen ve tabiî ki kaygının da tetiklediği
duygu ve davranışlar yaşanabilmektedir.
SINAV KAYGISININ ETKİLERİ…
Spielberger’e göre sınav kaygısı, formal bir sınav veya değerlendirme
durumunda yaşanan, bireyin gerçek performansını ortaya koymasını
engelleyen, bilişsel, duyuşsal, davranışsal özellikleri olan, bireyde gerginlik
yaratan hoşolmayan bir duygu durumudur (Özdemir ve Ergene 2005).
Sınav kaygısının birbirinden farklı olumsuz düşünceler ve duyuşsallık
olmak üzere iki boyutu vardır.
Olumsuz düşünceler (kuruntu), sınav kaygısının bilişsel yönüdür.
Bireyin genelde kendisi hakkında olumsuz değerlendirmelerini,
başarısızlığına, beceriksizliğine ilişkin olumsuz düşüncelerini ve iç
konuşmalarını içerir. Yapılması gerekeni yapacağına, işi başaracağına,
karşılaştığı problemi çözeceğine; “ya yapamazsam; ya başaramazsam!” Gibi
olumsuz düşüncelerle dikkatin dağılmasına (ya da hatalı yönde
yoğunlaşmasına) neden olan bir süreçtir. “dikkat hipotezi” ile de anılan
kuruntu, yüksek sınav kaygılı bireylerin sıklıkla yaşadıklarını ifade ettikleri bir
olgudur. “Daldım”, “kendimi iyi veremiyorum”, “okuduklarımı anlamıyorum”,
“ya bu sınavdan iyi sonuç alamazsam?”, “ben zaten yeteneksiz, beceriksiz
biriyim”, türünden iç konuşmalar “kuruntu” lama örnekleridir. Bireye yarar
yerine zarar getirir. Zihinsel-entelektüel davranışlarını verim ve üretkenliğini
olumsuz etkileyerek başarısını düşürür (Öner, N. 1989).
Duyuşsallık ya da heyecansallık, sınav kaygısının duyusal fizyolojik
yönünü oluşturan otonom sinir sistemi uyarılmasıdır. Hızlı kalp atışları,
terleme, üşüme, kızarma-sararma, mide bulantıları, sinirlilik ve gerginlik gibi
bedensel yaşantılar duyuşsallık belirtileri olarak kabul edilir (Öner, N. 1989).
Sınav kaygısı yüksek olan bireyler herhangi bir sınav/değerlendirme
durumunda “özvarlığının” tehdit edildiği korkusuna kapılır. Yalnızca sınavda
değil, grup içinde konuşma, soru sorma, sorulara cevap verme, tartışmalara
221
katılma, yüksek sesle okuma, vb. etkinliklerde de korkulu, sinirli, gergin ve
heyecanlı olurlar. Bu bireylerin kendilerine dönük olumsuz düşünceleri
(kuruntuları) dikkatlerinin kolayca dağılmasına neden olur. Sınav sorularını
okuma ve doğru cevaplama; konuşurken düşüncelerini organize etme, doğru
sözcükleri seçme ve düzgün ifade etme gibi davranışlarında başarısız olurlar.
Genelde, yüksek sınav kaygılı bireyler, diğerlerinin eleştiri ve yargılamalarına
aşırı duyarlık gösterirler. Sürekli olarak özeleştiride bulunurlar. Öz kavramları
olumsuz, öz-güvenleri düşüktür. Davranışlarında savunucudurlar (Öner, N.
1989).
Sınav kaygısı, öğrenciler için büyük bir sorun olabilmekte ve
yaşamlarını olumsuz etkileyebilmekte. Sınav kaygısını,“Herkes yaşar mı?” ,
“Kaygıyı kontrol edebilir misiniz?”, “Sınav kaygısını yenmek için neler
yapılabilir?”, “Yazılı ve çoktan seçmeli sınavlardanelere dikkat edilebilir?” ve
“Kimlerden yardım alınabilir?” başlıkları ile sınav kaygısını ele alırsak; (Koç,
Y., P. ,Otrar M. 2003).
“Kendinize inanmayı ve güvenmeyi öğrenirseniz sınav kaygısını
yenebilirsiniz.”
HERKES SINAV KAYGISI YAŞAR MI?
Sınava giren her öğrenci belli oranda kaygı yaşar. Ancak bazı
öğrenciler için bu kaygı, gösterecekleri performansı ciddi şekilde etkileyecek
kadar şiddetlidir.
Bazı öğrenciler için sınav bir fırsattır. Sınavları neler bildiklerini
göstermek için yakalanmışbirer fırsat olarak görürler. Bazıları ise sınavı bir
tehdit olarak görür. Örneğin, geçmişteki bir sınavda başarılı olamayan
öğrenciler girdikleri bütün sınavlarda başarısızlık korkusu yaşayabilirler.
Sınav kaygısını yaşayan öğrenciler, daha çok bilgi sahibi olsalar bile,
sınavlarda, kaygısını kontrol edebilen arkadaşlarına göre daha çok
yıpranırlar.
“Endişelenmeyin, sınav kaygısını yenmek “öğrenilebilir”.
KAYGIYI KONTROL EDEBİLİRSİNİZ!
Duygularınızla mantığınızı karıştırmayın. Düşünün… Niye kaygılı ve
endişelisiniz?
Olumsuz düşünceler ve endişeler yıpratıcıdır. Ancak her duygusal,
endişe verici düşüncenin çözümü için mantıklı bir yol vardır. İçinizden geçen
her olumsuz duygunun yerine koyabileceğiniz olumlu bir duygu mutlaka
222
vardır. Örneğin; éBu sınav için asla yeterince çalışamama düşüncesiyle”
Çalışmak için zamanım var, çalışma programımı tam olarak uygular ve
konsantre olursam başarılı olabilirim” düşüncesi yer değiştirebilir.
SINAV KAYGISINI YENMEK İÇİN…
Uygun bir çalışma ortamı oluşturunuz:
Her gün aynı mekânda çalışın; çalıştığınız mekânda
konsantrasyonunuzu bozacak şeyler bulunmasın. TV, telefon, arkadaşlar ve
benzerlerinden yalıtılmışbir yerde çalış!
Yeterince aydınlatılmışbir sıra ya da masada oturun. Çok rahat
koltuklardan ya da yataktan uzak dur!
Yorgunken ders çalışmaya kendinizi zorlamayın. Dinlen ve zinde
hissetmeye başladığında tekrar çalışmaya başla.
Gevşeme tekniklerini öğrenin. Kaygını kontrol etmene yardımcı olacak!
Verimli ders çalışma tekniklerini öğrenin:
Etkili bir öğrenme için kendinize uygun bir çalışma tarzı belirleyin.
Kendi tarzınla kendi hedeflerin için öğren.
Düzenli ve iyi not tutun. Ders notlarını yeterli vedüzgün bir şekilde
defterine geçir!
Her hafta düzenli olarak tüm notlarınıza göz atın. Başarıda öğrenmek
kadar unutmamak da önemli!
Bir çalışma programı hazırlayın. Bir yıl ya da dönem için sınav
gün/haftalarını ve önemli tarihleri işaretle! Daha az kapsamlı ve daha kısa
vadeli programları uzun bölümlü programlara tercih et! Ders çalışma planında
hangi miktarda ve zorlukta konu bulunacağı konusunda gerçekçi ol!
Programında kısa dinleme aralarına yer vermeyi unutma!
Öğretmeninizi kolaylaştıracak yardımcı malzemeler hazırlayın. Teknik
Terimleri ve yabancı sözcükleri öğrenmek için küçük kartlar kullan! Tarihi
olaylar için zaman kartları ve çizelgeleri hazırla!
Kendinize karşı nazik olun, katı olmayın:
Sınavdan önce iyi uyuyun. Gece uyumadan çalışabilmek için asla ilaç
kullanma!
Beslenmenize dikkat edin. İyi beslen; fakat karnını tıkla basa doyurma!
Yardım istemekten çekinmeyin. Malzemelerle, konuyla ya da plan
yapmayla ilgili bir zorluk yaşarsan yardım al!
223
Kendinizi sınava hazırlamak için bazı ipuçlarından yararlanın:
Derslerinize devamsızlık etmeyin. Boşgeçen ders ve günler sınav
haftalarında kaygıyı artırır.
Sorular üretin. Konuların içinden önemli olduğunu düşündüğün bilgileri
derle.
Bilgiyi küçük parçalara bölün ve kolaydan zora doğru ilerleyin.
Başlangıç konuları en kolay hatırlayabileceğin konular olsun!
Konuyu anlamak için anahtar kelimeler bulun. Anahtar kelimeler
üzerinde yoğunlaş!
Hayal Gücünüzü Pozitif Yönde Kullanın:
Hayal gücünüzü felaket senaryoları üretmek için kullanırsanız elbette
kaygıya kapılırsınız. Kendi kendinizi sakinleştirmeyi öğrenmelisiniz. İç
dünyandan kaybedenin değil, kazananın rolünü üstlen! Ya olmazsa diye
düşünmekten vazgeç! Uygun şekilde çalışmışsan başarılı olursun, merak
etme!
Rahatlamayı ve Gevşemeyi Öğrenin:
Gerginlik veya kaygı yaşadığımızda vücudumuz bazı tipik tepkiler
verir. Bunları gidermek için bazı teknikler uygulayabilirsiniz.
Sıkı kıyafetlerini (örneğin kravatını, gömlek yakanı) gevşet, rahat bir
oturuşdurumu al.
Bacaklarını gererek kaslarını hisset ve 10’a kadar say.
Sonra yavaşça gevşet ve gerginliğin azaldığını hissetmeye çalış.
Bacaklarını tekrar ger ve yine 10’a kadar sayarak yavaşça gevşet.
Bedenini, bacaklarını, karnını, boynunu, başını yavaşça hareket
ettirmeye, kasmaya ve gevşemeye devam et.
Yavaşça ve derin nefes al.
Rahatlama Teknikleri…
Kendinizi aşırı kaygılı ve gergin hissettiğinizde,
Sınavdan önceki akşam uyuyamadığınızda,
Çalışmaya ara verip gücünüzü toplamak istediğinizde kullanabilirsiniz.
Eğer Sınav Esnasında Donup Kalırsanız…
Gözlerinizi kapatın,
Uzun ve derin bir nefes alın,
224
Nefesini yavaşça bırakın,
Nefes alışınıza konsantre olun yani nefes alıp verişinizi duyun ve
hissedin.
Sınavın sizi üzmesine izin vermeyin,
Bütün bunları bir kez daha tekrarlayın ve sonra sınava dönün.
Bütün Geleceğinizi Bir Sınav İle Özdeşleştirmeyin!
Bir sınavın tüm yaşamınızı “ya hep ya hiç” şeklinde etkilemesi
mümkün değil.
Daha uygun çalışma alışkanlıkları ve bazı gevşeme teknikleri kaygınızı
kontrol etmekte size yardımcı olabilir.
Nasıl gevşeyeceğinizi ve sınav kaygısını kontrol etme yöntemlerini
öğrenerek kendinize yardımcı olabilirsiniz.
Sakın ilaç (hap) kullanmayı düşünmeyin! Doktor tavsiyesiyle zorunlu
olarak kullanılanların dışındaki ilaçlar kaygınızı azaltmazlar; hatta daha fazla
kaygılanmanıza bile neden olabilir.
Bazı basit öz-disiplin tekniklerini öğrenerek konsantrasyon gücünüzü
geliştirebilirsiniz.
Başarı sağlamanın tek yolu çalışmaktır. Sakın ümitsizliğin tuzağına
düşmeyin!
Kendinizi başkaları ile karşılaştırmaktan vazgeçin! Başarısız olursanız
anne-babanızın sevgisini kaybedebileceğiniz düşüncesini kaybedebileceğiniz
düşüncesini atın. Onların size olan sevgileri sınava bağlı değil ki! Sonuç ne
olursa olsun seni sevecekler
Soru Çözme Tekniklerini İyi Öğrenin!
Sınav yönergesini doğru anlamaya dikkat edin. Hangi sınav olursa
olsun sınavın başında verilen veya söylenen yönergeyi dikkatlice oku/dinle!
Zamanı iyi kullanın. Her soru için ne kadar süre gerekiyor hesapla!
Bazı soruların puanı diğerlerinden daha fazlaysa onlar için daha fazla zaman
ayır!
Kolay soruları önce cevaplayın. Herhangi bir soru üzerinde uzun süre
takılıp kalma! Burada harcayacağın zamanı başka bir soruyu cevaplayarak
değerlendir.
Bütün soruları cevaplayın. Cevabın tamamını bilmesen bile ne
225
biliyorsan yaz! Yazmak, hafızanızı harekete geçirerek, çağrışımlarla yeni
veya hatırlayamadığınız bilgilere ulaşmanızı kolaylaştırabilir.
Verilen sürenin tamamını kullanın. Süre dolmadan asla çıkma!
Cevaplarını gözden geçir, düzeltmelerini yap, yeni bilgiler ekle.
YAZILI SINAVLAR İÇİN
Önce bütün soruları okuyun.
Soruda ne istendiğinden emin olun. “Tartışınız”, “açıklayınız”,
“karşılaştırınız” gibi anahtar sözcüklerin altını çizin.
Cevaplamaya en kolay sorudan başlayın.
Bildiklerinizi, düşüncelerinizi basit bir taslak halinde düzenleyin.
Düzeltmeler ve yeni eklemeler için satırlar arasınaboşluk bırakarak
cevaplayın.
Gerçekçi olun.
Muhteşem bir kitap cümlesi yazmak zorunda değilsiniz. Kısa ve basit
cümleleri tercih edin. Cevaplarınız mantıklı ve anlaşılır olmalı.
Zor soruları en son cevaplayın.
Bitirdiğiniz zaman başa dönün ve ayrıntıları, örnekleri vb. ekleyin.
Hatalarınızı düzeltin, sadece gerekli olan değişiklikleri, mümkün olduğunca
düzgün bir biçimde yapın.
ÇOKTAN SEÇMELİ, EŞLEŞTİRMELİTESTLER İÇİN
Verilen sıra ile çözün.
Sınavda önceki sorulara verilen cevaplar daha sonraki soruların
cevaplamasında yardımcı olabilir. Ancak zor bir soruya takılıp kalmayın.
Zamanınız yeterli olursa tekrar dönersiniz.
Her seçeneği dikkatlice okuyun.
“Sık sık”, “bazen”, “her zaman” gibi kelimelerde aman dikkat! En doğru
seçeneği işaretlemeye özen gösterin. Diğer seçenekler de kısmen doğru
olabilir, bu sizi aldatmasın.
Hikâye üretmeyin! Ne yazıyorsa onu düşünün.
Çoktan seçmeli sorular aldatıcı (hileli) olabilir. Sorulan şeyin ne
olduğunu tam olarak anladığınızdan emin olun.
Sınavı bitirin.
En son olarak, varsa atladığınız sorulara geri dönün ve zamanının
tümünü kullanın. Yapacağınızın en iyisini yapmak için seçenekleri eleyin ve
226
akıllıca tahminlerde bulunun.
KİMLERDEN YARDIM ALABİLİRSİNİZ?
Okulunuzun rehberlik servisi:
Rehberlik servisinde öğrencilerin yaşadıkları sınav kaygısı ve diğer
streslerle ilgili uzmanlaşmışprofesyonel elemanlar çalışmaktadır.
İlçenizde veya ilinizde bulunan Rehberlik Araştırma Merkezleri (RAM):
Bu merkezlerde çalışan uzmanlar sınav kaygısını yenmenize yardımcı
olabilirler. Bu merkezlere başvurma konusunu okulunuzun rehber
öğretmeniyle değerlendirebilirsiniz.
Eğitim Danışmanlığı Merkezleri:
Bu merkezlerde sınav kaygınızı artıran düşüncelerinizi denetleme ve
kaygınızı azaltma hususunda uzman personelden destek alabilirsiniz.
Öğretmenleriniz:
Derslerle ilgili bir güçlük yaşıyorsanız hemen öğretmenlerinize
başvurmalısınız.
Anne Babanız:
Hissettiğiniz korku ve baskıları tartışırken açık ve dürüst olun. Sizi
anlayabilmeleri için çevrenize yardımcı olduğunuzda onlardan daha çok
destek ve anlayışgörebileceğinizi unutmayın.
Akran Grubu ve Arkadaşlarınız:
Kaygılarınızı, sizi anlayıp size destek olabilecek arkadaşlarınızla
paylaşmanız rahatlamanızı sağlayabilir.
“Dikkat! Sizinle aynı kaygıları yaşayan arkadaşlarınızla sürekli
bunlar üzerine konuşmanız kaygınızın artmasına neden olabilir.”
SINAV KAYGINLA BAŞETMEK İSTİYORSAN
ETKİLİÇALIŞ
ÖĞREN
KULLAN
227
7. SINIF – 7.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: BAŞARILARIM VE BEN
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Kendini Kabul
Kazanım:
Başarılı olduğu durumlarda kendini takdir eder.
(Kazanım Numarası 74 )
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–60
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Form–60 öğrencilere dağıtılır ve doldurmaları istenir.
2. Gönüllü öğrenciler başarılı olduğu durumları ve takdir cümlelerini sınıfla
paylaşır.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Sizce başarı nedir?
Başarılarınızı yazarken ne hissettiniz?
Hangi durumlarda kendinizi başarılı hissediyorsunuz?
Arkadaşlarınızla ortak başarılarınız var mı? Neler?
Kendini takdir etmek önemli midir? Neden?
Hangi durumlarda kendinizi takdir ediyorsunuz?
Başkaları sizi başarılı görüp, takdir ettiğinde ne hissediyorsunuz?
4. Başarılı olduğunuz durumlarda kendinizi takdir etmenin önemi
vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
228
FORM–60
BAŞARILI OLDUĞUM DURUMLAR
1-…………………………………........
………………………………………….
…………………………………………
2-………………………………………
…………………………………………
……………………………………….…
3-……………………………………....
……………………………….…………
………………………………….….…
4-…………………………………...…
…………………………………………
……………………………………...…
5-………………………………………
…………………………………………
…………………………………………
TAKDİR CÜMLELERİM
1-………………………………………
………………………………………
………………………………..………
2-…………………………...…………
………………………………..………
…………………………..……………
3……………………………..…………
……………………………...………
………………………….…….………
4-………………………………………
………………………………………
……………………………………...
5-………………………………………
…………………………..……………
…………………………..……………
229
7. SINIF – 8.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: ANLIYORUM VE ANLAŞILIYORUM
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Kişiler Arası İlişkiler
Kazanım:
Kendini aile fertlerinin yerine koyarak onların duygu ve
düşüncelerini anlar. (Kazanım Numarası 120)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Senaryolar
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğrencilere aşağıdaki senaryolar verilir ve ilgili soruları cevaplamaları
istenir.
Öğretmen gerekli görürse senaryolar çoğaltılabilir.
Senaryo–1
Göksel’in dedesi ve babaannesi bayramda çocuklarının ve torunlarının
gelmesini beklerler fakat onlar ziyaretlerine gelmezler.
Yaşadıkları bu durum karşısında neler düşünmüşve neler hissetmiş
olabilirler?
Senaryo–2
Özge’nin babası işten eve yorgun gelir, yemeğini yer ve dinlenmek için yatar.
Özge ve kardeşi de TV’de yüksek sesle film seyrederler ve babaları uyanır.
Yaşadıkları bu durum karşısında Özge’nin babası neler düşünmüşve
neler hissetmişolabilirler?
Senaryo–3
Ahmet, babasından yeni bir palto ister. Babası Ahmet’e eski paltosunu 1 yıl
daha giymesini söyler.
Yaşadıkları bu durum karşısında Ahmet’in babası neler düşünmüşve
neler hissetmişolabilirler?
Senaryo–4
Emre, annesine haber vermeden okul çıkışı arkadaşının doğum gününe
gider. Annesi Emre eve gelmeyince polise haber verir ve hastanelere telefon
230
eder. Emre eve geç vakit döndüğünde annesini sokak kapısının önünde
ağlarken bulur.
Yaşadıkları bu durum karşısında Emre’nin annesi neler düşünmüşve
neler hissetmişolabilir?
Senaryo–5
Efkan’ın yarın sınavı vardır ve ders çalışması gerekmektedir. Efkan, ders
çalışmak için odasına gittiğinde kardeşi peşinden gelir, gürültü yapar ve
kendisiyle oyun oynamasını ister.
Yaşadıkları bu durum karşısında Efkan neler düşünmüşve neler
hissetmişolabilir?
2. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Aile içinde anlaşıldığınızı düşünüyor musunuz? Neden?
Zaman zaman aile içinde anlaşılmadığınızı düşünüyor musunuz? Neden?
Aile içinde birbirinizi anladığınızı düşünüyor musunuz? Neden?
Karşımızdaki insanı anlamazsak neler olur?
Karşınızdaki insan sizi anlamazsa ne hissedersiniz?
İnsanların duygu ve düşüncelerini anlamak neden önemlidir?
3. Kendini aile fertlerinin yerine koyarak onların duygu ve düşüncelerini
anlamanın önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
231
7. SINIF – 9.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: İLETİŞİM ENGELLERİ
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Kişiler Arası İlişkiler
Kazanım:
İletişim engellerinin üstesinden nasıl gelinebileceğini
açıklar. (Kazanım Numarası 121)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–61
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. İletişim engelleri tahtaya yazılır ve Form–61 öğrencilere okunur.
Emretme- yönetme,
Uyarma- tehdit etme,
Ahlak dersi ve vaaz verme (Akıl verme),
Yargılama-suçlama,
Ad takma- alay etme,
Güven verme- teselli etme,
İşi alaya vurma- konu değiştirme,
Sınama- sorgulama,
Yorumlama- Analiz Etme.
2. Öğrencilerden tahtaya yazılan iletişim engellerine kendi hayatlarından
örnek vermeleri ve bunu sınıfla paylaşmaları istenir.
3. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Günlük hayatta da böyle durumlarla karşılaşıyor musunuz?
Karşılaşıyorsanız neler yapıyorsunuz? Üstesinden nasıl geliyorsunuz?
Çevrenizdeki insanlarla İletişim engellerini kullanmadan nasıl iletişim
kurabilirsiniz?
4. İletişim engellerinin üstesinden nasıl gelinebileceğini vurgulanarak etkinlik
sonlandırılır.
Değerlendirme:
232
FORM–61
İLETİŞİM ENGELLERİ
1- Emretme, yönetme:
“ Yapman gerekir, yapacaksın, yapmak zorundasın...”
Korku ya da aktif direnç yaratabilir;
Söylenenin tersini denemeye davet edebilir;
İsyankâr davranışa ya da misillemeye yol açabilir.
2- Uyarma, tehdit etme:
“Ya yaparsın, yoksa...”
Korku, boyun eğme yaratabilir;
Söz konusu sonuçların gerçekten meydana gelip gelmeyeceğini denemeye yol açar;
Gücenme, kızgınlık, isyankârlığa neden olabilir.
3- Ahlak dersi ve vaaz verme (Akıl verme):
“...yapmalıydın” veya “senin sorumluluğun” ya da “şöyle yapmak gerekir”
Suçluluk duyguları yaratır;
Çocuğun durumunu daha şiddetle savunmasına yol açabilir(Kim demiş?)
4- Yargılama, suçlama:
“ Olgunca düşünmüyorsun” “Sen zaten tembelsin”
Yetersizlik, aptallık ve yanlışdeğerlendirme anlamı taşır;
Çocuğun azarlanma ve eleştirilme korkusuyla iletişimini kesmesine neden olur;
Genellikle çocuk yargı ve eleştirileri gerçek olarak algılar (ben tembelim) ya da
karşılık verir ( siz daha mükemmel değilsiniz)
5- Ad takma, alay etme:
“Koca bebek” “Geri zekâlı” “Hadi sende sulu göz”
Çocuğun kendini değersiz hissetmesine ve sevilmediğini düşünmesine yol açar;
Kendine bakışını olumsuz etkiler;
Genellikle karşılık verme isteği uyandırır.
6- Güven verme, teselli etme:
“Aldırma... Boşver düzelir” “Hadi biraz neşelen”
Kendini “anlaşılmamış” hissetmesine neden olur;
Kızgınlık duyguları uyandırır. (Size göre kolay tabii !)
Genellikle mesajı “Kendini kötü hissetmen doğru değil” biçiminde algılar.
7- İşi alaya vurma, konu değiştirme:
“ Dünyayı neden sen yönetmiyorsun?” “Daha güzel şeylerden konuşalım
8- Sınama, sorgulama:
9- Yorumlama, Analiz Etme:
233
7. SINIF – 10.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: BEDENİMDEKİDEĞİŞİKLİKLER
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Kendini Kabul
Kazanım: Bedensel değişimini fark eder. (Kazanım Numarası 73)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Değişik yaşlarda çekilmişfotoğraflar.
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
Öğretmen öğrencilere bir hafta önceden değişik yaşlarda çekilmiş
fotoğrafları derse getirmelerini ister.
1. Gönüllü öğrencilerden fotoğraflarını göstererek kendilerinde meydana
gelen bedensel değişiklikleri sınıfla paylaşmaları istenir.
2. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Çocukluk fotoğraflarınız ile şimdiki halinizi karşılaştırdığınızda fiziksel
değişiklikler olmuşmu? Neler?
Değişmeyen yanlarınız var mı? Neler?
3. Fotoğraflarda gözükmeyen bedensel değişiklikler de vardır. Fen bilgisi
kitabında detaylı olarak bedensel değişiklikler yer almıştır. Bedensel
değişim ile ilgili merak ettikleri konuları rehber öğretmene de
danışabilecekleri vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
234
7. SINIF – 11.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: KENDİMİTANIMA YOLUNDA
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Başarı
Kazanım:
Okulda uygulanan testlerin ve test dışı tekniklerin
kendini tanımadaki önemini açıklar. (Kazanım
Numarası 38)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–62
Hazırlayanlar:
Serdar ERKAN
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Okulda uygulanan test, anket ve test dışı tekniklerin isimleri tahtaya
yazılır, bunların kullanılma amaçları öğrencilere sorulur.
Öğrenciler test, anket ve test dışı tekniklerin kullanılma amaçlarını
cevaplayamazsa öğretmen bu konuda öğrencileri bilgilendirir. Form–1
öğretmene bilgi amacı ile verilmiştir.
Öğretmen bu konuda bilgi sahibi değilse okul rehber öğretmeninden
yardım alabilir.
2. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Bu güne kadar size hangi envanter ya da testler uygulandı?
Uygulanan test ve/veya envanterin sonuçlarından yararlanabildiniz mi?
Nasıl?
3. Okulda uygulanan testlerin ve test dışı tekniklerin kendini tanımadaki
önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
235
FORM–62
OKULDA UYGULANAN TEST, ANKET VE TEST DIŞI TEKNİKLER
Gözlem:Bireyi tanıma tekniği olarak gözlem, bir kimsenin diğer bir kimse
hakkında duyu organları ile bilgi edinme yoludur.
Sosyometri: Bir gruptaki bireylerin sosyal uyumunu ve gelişimini ölçmek,
yani bir birleri ile olan uzaklıklarını, sevilen-sevilmeyen, lider özelliği olanları
ve grubun sosyal dokusunu anlamak için kullanılan bir tekniktir.
Otobiyografi: Bir kimsenin şimdiki ve geçmişhayatını yazılı olarak
anlatmasıdır.
Problem Tarama Listesi: Öğrencilerin belli başlı sorunlarını, ihtiyaçlarını
belirlemek, onlara yardım etmek amacı ile hazırlanmışlistelerdir.
Görme Sorunlarını Tarama (Snellen Scala): Snellen Testi, öğrencileri
görme gücü yönünden tarama yapmak için pratik bir testtir.
Kimdir Bu? : Sınıfın sosyal yapısını tanıma açısından kullanışlı bir tekniktir.
Bu teknik, öğrencilerin birbirlerini nasıl değerlendirdiklerini ortaya
çıkarmaktadır.
Kime Göre Ben Neyim? : Bireyin benlik algısına yönelik bir ankettir.
Bununla bilinmek istenen şey, bireyin kendini kendi ve başkaları gözünde
nasıl algıladığıdır.
Ders Çalışma Yöntemlerini Biliyor musunuz? : Öğrencilerin, ders çalışma
yöntemlerini bilip bilmemesini taramak amaçlı uygulanan bir envanterdir.
Başarısızlık Nedenleri Anketi: Öğrencilerin, başarısızlık nedenlerini
öğrenmek amacıyla uygulanan bir ankettir.
Boşzamanları Değerlendirme Anketi: Öğrencilerin serbest zamanlarını
nasıl değerlendirdiklerini bilmek amacıyla uygulanır.
Sınav Kaygısı Ölçeği: Öğrencilerin sınav kaygılarını ölçmek amacıyla
uygulanan bir ölçektir (Mamak RAM,2003).
7. SINIF – 12.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: YETENEKLERİMİTANIYORUM
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Kendini Kabul
Kazanım: Yeteneklerini fark eder. (Kazanım Numarası 75 )
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
Yetenek, herhangi bir davranışı (bilgi veya beceriyi) öğrenebilmek
için doğuşta sahip olunan gizilgücün (kapasitenin) çevre ile etkileşim
sonucu geliştirilmişve yeni öğrenmeler için hazır hale getirilmişkısmını
ifade eden bir kavramdır. Böylece bir kimsenin belli bir yaşa kadar
geliştirdiği becerilere bakarak onun daha sonra göreceği eğitimden ne
ölçüde yararlanabileceği hakkında bir tahminde bulunabiliriz.(Kuzgun
2000)
1. Yetenek türleri tahtaya yazılır.
Genel akademik yetenek,
Sözel yetenek,
Sayısal yetenek,
Uzay ilişkilerini görebilme yeteneği,
Şekil ilişkilerini görebilme yeteneği,
Büro işleri yeteneği,
Göz-el koordinasyonu,
Parmak becerisi,
El becerisi,
2. Öğrencilere kendilerinde bulunan yetenekleri defterlerine yazmaları istenir.
3. Gönüllü öğrenciler yazdıklarını sınıfla paylaşır.
4. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Tahtaya yazılan yetenek türlerini daha önceden biliyor muydunuz?
Kendinizde olduğunu kabul ettiğiniz yeteneklerinizi ne zaman fark ettiniz?
Yeteneklerinizi fark etmeniz size ne kazandırır?
5. Yeteneklerini fark etmenin önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
238
7. SINIF – 13.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: İLGİLERİM VE MESLEĞİM
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Mesleki Gelişim
Kazanım:
İlgilerin meslek seçimindeki rolünü fark eder. (Kazanım
Numarası 183)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–63
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
*Öğrencilerin eğitsel ve mesleki planlama dosyasındanyararlanmaları
sağlanmalıdır.
Süreç:
1. Öğretmen Form-63’i okur.
2. Öğrencilerden seçmek istedikleri mesleği ve o mesleğe yönelik
ilgilerinin neler olabileceğini yazmaları istenir.
3. Gönüllü öğrenciler yazdıklarını sınıfla paylaşır.
4. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
Seçtiğiniz mesleği neye göre seçtiniz?
İlgilerin meslek seçimindeki rolü ne olabilir?
İlgilerinize göre meslek seçmezseniz neler yaşayabilirsiniz?
İlgilerinize göre meslek seçerseniz neler yaşayabilirsiniz?
5. İlgilerin meslek seçimindeki rolü vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Not: Bu kazanımda öğrencilerin “Eğitsel ve Mesleki Planlama
Dosya”sından yararlanması sağlanabilir.
Değerlendirme:
239
FORM–63
İLGİLERİN MESLEK SEÇİMİNDEKİROLÜ
Super’a göre ilgi türleri:
Bilimsel İlgi:Doğal ve toplumsal olayların neden ve nasıl olduğunu anlama,
bilimsel bilgiye bir şeyler katma ve /veya bu bilgiyi uygulamaya koyma
arzusunu ifade eder. Doktorlar, biyologlar, sosyologlar, fizikçiler bu ilgiye
sahip kimselerdir.
Teknik veya Maddi İlgi: Olayların neden ve nasıl olduğundan çok bilimsel
ilkelerin uygulamaya nasıl dönüştürüleceği ile salt bilmek için bilme ile değil,
bilginin ne işe yarayacağı konusu ile ilgilenmektedir. Mühendisler ve
teknisyenler bu tür ilgiye sahip kimselerdir.
Sosyal Yardım İlgisi: Bu ilgi insanlarla, insan olarak ilgilenmeyi, onlara
anlamaya, geliştirmeye, sıkıntılarını azaltmaya çalışma isteğini ifade eder. Bu
tür ilginin önemli olduğu meslekler öğretmenlik, sosyal hizmet, psikolojik
danışmanlık vb. dir.
Sistematik İlgi ya da İşAyrıntıları İlgisi: Bu ilgi işleri düzenli ve tertipli bir
şekilde yapmayı içerir. Kayıt tutma, dosyalama, yazıları belli bir sisteme göre
sıraya koyma bu ilgi ile ilişkili işlerdendir. Burada odak ayrıntı üzerinde
toplanmıştır. Muhasebeciler, büro memurları, satın alma memurları bu tür
ilgiye sahiptirler.
İşTeması İlgisi: Bu ilgi insanları ikna etmekten ve bir ürünü, bir hizmeti
satmaktan hoşlanmadır. Satışişleri, satışyönetimi gibi çalışma alanları bu
ilgiye uygun çalışma alanlarıdır.
Edebiyat İlgisi: Düşünceleri ifade edebilme ya da başkalarını kelimelerle
etkileyebilme ilgisidir. Burada düşünceleri değişik ve etkileyici şekilde ifade
yolları üzerinde durulur. Yazarlar, gazeteciler bu tür ilgiye sahip kimselerdir.
Müzik ve Sanat İlgisi: İkisi de duyguların artistik yollarla ifadesi ile ilgili olan
bu ilgi alanları aslında birbirinden farklı yeteneklere dayanmaktadır. Sanat
ilgisi plastik sanatlarla ilgilidir. Ressamlar, mimarlar bu tür ilgiye sahip
kimselerdir (Kuzgun,2000).
240
7. SINIF – 14.ETKİNLİK
Etkinliğin Adı: MESLEK SEÇİMİM
Sınıf: 7. sınıf
Yeterlik Alanı: Eğitsel Mesleki Gelişim
Kazanım:
Meslek seçiminin önemini fark eder. (Kazanım Numarası
184)
Öğrenci Sayısı: Tüm Sınıf
Süre: 40 Dakika
Ortam: Sınıf
Sınıf Düzeni Oturma Düzeni
Araç-Gereç: Form–64, Form–65
Hazırlayanlar:
Sündüz BÜKEL / Didem GÜLSARAN
Cevriye GÜLEBAĞLAN / Hicran ÇETİN
Süreç:
1. Öğrencilere seçmek istedikleri mesleklerin özellikleri sorulur ve verilen
cevaplar tahtaya yazılır.
Çalışma Koşulları
Kazancı
Nitelikleri ( sağlık, zihinsel, bedensel, el becerisi, fiziksel vb.)
Mesleğin toplumdaki yeri, istenilen ve istenilmeyen özellikleri,
Mesleğe girmenin yolları, ilerleme imkânı, eğitimi vb.
2. Form–65 dağıtılır ve öğrencilerin doldurmaları istenir.
Form–64 öğretmene bilgi amacıyla verilmiştir.
3. Gönüllü öğrenciler cevaplarını sınıfla paylaşır.
4. Aşağıdakilere benzer sorularla grup etkileşimi devam eder.
İlerde seçmeyi düşündüğünüz mesleği neye göre seçtiniz?
İlgi, yetenek, kişilik özellikleri vb. göz önünde bulundurmadan mesleğinizi
seçerseniz neler olur?
İlerde seçmeyi düşündüğünüz meslek sizin için uygun mudur? Neden?
Meslek seçimi neden önemlidir?
Form–65’i doldururken kendinizle ilgili öğrendiğiniz şeyler oldu mu?
5. Meslek seçiminin önemi vurgulanarak etkinlik sonlandırılır.
Değerlendirme:
241
FORM–64
MESLEK SEÇİMİNİN ÖNEMİ
Hoppock (1957)’a göre bir kimsenin seçtiği meslek onun işinde başarılı olup
olamayacağını, ileride işbulup bulamayacağını, nerde oturup, kiminle
evleneceğini ve kimlerle etkileşimde bulunacağını belirler. Ayrıca meslek,
kişinin değer yargılarını, dünya görüşünü, günlük yaşam tarzını ve
alışkanlıklarını biçimlendiren faktörlerin başında gelir. Kişinin yaşamına
böylesine çok yönlü etkileri olan uğraşı alanının seçimi, günümüzde giderek
karmaşıklaşan bir sorun haline gelmiştir. Bunun en önemli nedeni,
seçeneklerin çok artmışolmasıdır (Kuzgun,2000).
MESLEK SEÇİMİNİETKİLEYEN BAZI FAKTÖRLER
Meslekte işbulma imkânı,
Yetenek,
İlgi,
Kişilik özellikleri,
Mesleğin getirdiği ödüller (para, saygınlı, şöhret vb.)
Ailenin istekleri,
Yetersiz eğitim nedeniyle seçim şansının fazla olmaması Evren, M. (2005).
242
FORM–65
Ben ilerde …………………………………..…………………..olmak istiyorum.
(Birden fazla seçenek işaretleyebilirsiniz.) Evren, M. (2005).
1. Bu meslekte işbulma imkânı:
•Yüksektir ( )
•Düşüktür ( )
•Bilmiyorum ( )
2. Yeteneklerim bu mesleğe:
•Uygundur ( )
•Uygun değildir ( )
•Bu mesleğin gerektirdiği yetenekleri bilmiyorum ( )
•Kendi yeteneklerimi bilmiyorum ( )
3. İlgilerim bu meslekte mutlu olmam için:
•Uygundur ( )
•Uygun değildir ( )
•Bu mesleğin gerektirdiği ilgileri bilmiyorum ( )
•Kendi ilgilerimi bilmiyorum ( )
4. Kişilik özelliklerim bu mesleğe:
•Uygundur ( )
•Uygun değildir ( )
•Bu mesleğin gerektirdiği kişilik özelliklerini bilmiyorum ( )
•Kendi kişilik özelliklerimi bilmiyorum ( )
5. Bu meslek benim istediğim ödülleri (para, saygınlık, şöhret gibi) :
•Sağlar ( )
•Sağlamaz ( )
•Bilmiyorum ( )
6. İlerde bu mesleği seçmemin nedeni:
• İşbulma imkânının yüksek olmasıdır. ( )
•Yeteneklerime uygun olmasıdır. ( )
• İlgilerime uygun olmasıdır. ( )
•Kişilik özelliklerime uygun olmasıdır. ( )
•Sağladığı imkânlardır. ( )
•Ailemin isteğidir. ( )
•Eğitimimi sürdüremeyeceğim için, başka çarem olmamasıdır. ( )
*Meslekler hakkında yeterli bilgiye sahip olmadığınızı düşünüyorsanız,
Okul Rehber Öğretmeninden yardım alabilirsiniz.
- Yorum yapmak için Giriş Yapın ya da Üye olun.
- 6725 okunma
