Sıvılarda Basınç

Katılarda olduğu gibi sıvılar da cisimlere basınç uygular. İçerisine konulduğu kabın şeklini alan ve akışkan bir yapıya sahip olan sıvılar, kapta temas ettikleri tüm yüzeylerde ve sıvı içindeki her noktada basınç oluşturur.

Sıvı basıncı, derinlikle doğru orantılıdır. Derinlik arttıkça sıvı basıncı da artar; derinlik azaldıkça sıvı basıncı da azalır. Sıvının türü, yani sıvının yoğunluğu değiştiğinde, aynı derinlikte uygulanan sıvı basıncı da değişir. Sıvı türü ve derinlik değiştirilmediği sürece, sıvının içinde bulunduğu kabın değişmesi, sıvı basıncını değiştirmez.

Şişe üzerinde farklı derinliklerde açılan deliklerden fışkıran su basıncın göstergesidir. Su ne kadar uzağa fışkırıyorsa o noktadaki basınç o kadar fazladır. Yukarıdaki şekilde en alttaki delikten fışkıran suyun en uzağa gitmesi ve en üstteki delikten fışkıran suyun daha kısa mesafe gitmesi derinlik arttıkça sıvı basıncının arttığını gösterir.

Resimdeki balon su içerisinde farklı noktalara daldırıldığında üzerine etki eden basınçlar P₁, P₂ ve P₃ arasındaki ilişki; P₃ > P₂ > P₁ şeklinde olur. Basıncın etkisiyle balonun içindeki hava sıkışacağı için basınç arttıkça balonun hacmi küçülür.

Pascal İlkesi

Ünlü Fransız matematikçi ve fizikçi Blaise Pascal, sıvıların basıncı ilettiğini belirten ilk bilim insanıdır. Pascal, sıvı içerisinde belli bir derinlikte bulunan bütün yüzeylerde basıncın her yönde aynı büyüklükte oluştuğunu belirtmiştir. Arabalardaki hidrolik fren sistemi ve araç bakım istasyonlarındaki hidrolik kaldıraçlar, Pascal’ın sıvıların basıncıyla ilgili bu ilkesine dayanmaktadır.

_{Kaynak: EBA}