Geçmişten Gelen Misafirler: Fosiller

-A A +A

Günümüzden milyonlarca yıl önce dünya üzerinde şimdikinden çok farklı canlılar yaşamaktaydı.

Bu canlıların zamanla nesilleri tükendi ve yok oldular.

Geçmişte yaşamış bazı canlıların vücutlarının et ve deri gibi yumuşak kısımları zaman içinde çürüyüp yok olurken, kabuk, diş, tırnak ve kemik gibi sert kısımları oluşan kayaçla  birlikte taşlaşır ve böylece fosil adı verilen canlı kalıntıları oluşur.

Fosilleri inceleyen bilim dalına paleontoloji, bu bilim dalıyla uğraşan bilim insanlarına da paleontolog denir.

Fosilleşmenin en çok gerçekleştiği kayaçlar tortul kayaçlardır.

Günümüzde ortaya çıkarılan fosillerin büyük bir çoğunluğu su kenarında veya suda yaşamış canlılara aittir. Canlıların ölümü ile su içinde kalan vücutları çürümeye başlar.

Çürüme sonucu canlılardan geriye iskelet, boynuz ve kabuk gibi sert kısımlar kalır. Bu sert kısımlar zamanla suyun dibine çöken tortularla örtülür. Sudaki mineraller sayesinde kalıntılar daha da sertleşir. Böylece fosil oluşur.

Başka bir deyişle; ölü canlının bulunduğu ortam bakterilerin yaşamasına uygun değilse yani canlı kalıntısının havayla teması kesilirse fosilleşme olur.

Dinazor ve mamut gibi çok büyük canlılara ait fosiller olduğu gibi, gözle görülemeyecek kadar küçük canlıların da fosillerine rastlanmıştır.

Fosiller genellikle katmanlardan oluşan tortul kayaçlar içinde bulunduğundan en üst katmanlardaki fosiller en genç, en alt katmanlardaki fosiller en yaşlıdır. Bu fosillerin yaşları hesaplandığında içinde bulunduğu tortul kayaç katmanının da yaşı hesaplanmış olur.

Fosiller bize; bulundukları bölgenin yüzey şekilleri ve iklim koşulları hakkında, nesli tükenmiş canlılar hakkında, bulundukları tortul kayaların yaşı hakkında ve canlı türlerinde meydana gelen değişiklikler hakkında bilgi verir.

Yeryüzünün oluşumunu ve bu süreç içerisinde geçirdiği değişimleri inceleyen bilim insanlarına Jeolog adı verilir. Fosiller paleontologlar kadar jeologların da ilgi alanına girmektedir. Buna paralel olarak da jeologlar fosilin bulunduğu zamana ait tahmin ve tespitlerde bulunurlar.

Fosiller; tortul kayaçlarda, ağaç reçinelerinde, nehirlerin kumlu tabanlarında,  bataklıklarda, asfalt ve buzullarda da oluşabilir.

Kömür, petrol ve doğalgaz gibi fosil yakıtlar da milyonlarca yıl önce yaşamış bitki ve hayvanların fosillerinden oluşur.

Ülkemizde Zonguldak'ta kömür ve Batman'da petrol çıkarılmaktadır.

 

Sosyal Medyada Bizi Takip Edin

Kitap Gezintisi

Zircon - This is a contributing Drupal Theme
Design by WeebPal.