Bölüm 5.3: Maddenin Isı İle Etkileşimi - Maddenin Halleri ve Isı Alışverişi Konu Özeti

-A A +A

Maddenin Halleri ve Isı Alış-Verişi

Maddenin Hâlleri ve Bağ Kuvvetliliği

Maddeler katı, sıvı veya gaz hâlinde bulunabilir. Maddeleri oluşturan tanecikler arasında kuvvetli ve zayıf çekim kuvvetleri bulunur. Kuvvetli çekim kuvvetleri kimyasal bağ olarak adlandırılır. Zayıf çekim kuvvetlerinin büyüklüğü ise maddenin katı, sıvı veya gaz hâlinde oluşuna göre değişir. Katı hâldeki maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk oldukça azdır, ve bu nedenle tanecikler sadece titreşim hareketi yapabilir. Tanecikler arasındaki çekim kuvveti en fazla olan katılardır.

Sıvı hâldeki maddelerin tanecikleri arasındaki boşluk, katı hâldeki maddelerin tanecikleri arasındaki boşluktan biraz daha fazladır. Bu nedenle sıvı hâldeki maddelerin tanecikleri titreşim hareketinin yanı sıra öteleme hareketi de yapar. Sıvı hâldeki taneciklerin arasındaki çekim kuvveti katılara göre daha azdır.

Gaz hâldeki maddelerin tanecikleri arasında oldukça büyük boşluklar vardır. Gaz tanecikleri sürekli hareket hâlindedir, titreşim ve öteleme hareketi yapar. Gaz hâldeki taneciklerin arasındaki çekim kuvveti sıvılara ve katılara göre zayıftır.

Katı Tanecikleri - TemsiliSıvı Tanecikleri - TemsiliGaz Tanecikleri - Temsili
Katı Sıvı ve Gaz Tanecikleri (Temsili)

Isı Alış-Verişi ve Hâl Değişimi

Erime, donma, buharlaşma ve yoğuşma gibi hâl değişimi olaylarında bağ kuvvetliliğine bağlı olarak ısı ihtiyacı da değişir. Katı hâldeki bir maddenin sıvı hâle gelmesi yani erimesi sırasında katı tanecikleri arasındaki bağlar kopar ve tanecikler arasındaki boşluklar artar. Bunun için ısıya ihtiyaç duyulur. Aynı durum sıvı hâldeki maddenin gaz hâline geçmesi, yani buharlaşması sırasında da gözlemlenir.

Sıvı hâldeki maddenin katı hâle geçmesi yani donması sırasında sıvı tanecikleri arasındaki bağlar kuvvetlenir ve yeni bağlar oluşur ve tanecikler arasındaki boşluk azalır. Bağ oluşumu esnasında madde, enerji kaybeder ve cismin kaybettiği bu ısı ortama verilir. Aynı durum gaz hâldeki maddenin sıvı hâle geçmesi yani yoğuşması sırasında da gözlemlenir.

Suyun Hal Değişiminde Taneciklerin Durumları
Suyun Hal Değişiminde Taneciklerin Durumları

-10 derecedik buzun 110 derecede buhara dönüştürülene kadar ısıtılmasını gösteren grafik

Isınma Grafiği
-10 derecedeki buzun 110 derecede buhara dönüştürülene kadar ısıtılmasını gösteren grafik

110 derecedeki buharın -10 derecede buza dönüştürülene kadar soğutulmasını gösteren grafik

Soğuma Grafiği
110 derecedeki buharın -10 derecede buza dönüştürülene kadar soğutulmasını gösteren grafik


Kaynak: EBA, Ders Kitabı

Benzer İçerik
Görmeniz Tavsiye Edilir
Bu içerikler konuyla bağlantılı/benzer içeriklerdir.

Maddeleri Isınma Sürelerine Göre Sıralayınız

Aşağıda maddelerin öz ısıları verilmiştir. Eşit sürede, özdeş ısıtıcılarda ısıtılan bu maddeleri en çabuk ısınandan en geç ısınana doğru sıralayınız.

Bölüm 6: Türkiye'de Kimya Endüstrisi

Kategori: 

18. yüzyılın ortasında İngiltere'de başlayan endüstri devrimiyle insan gücüne dayalı üretimden makineye dayalı üretime geçilmiştir. Bu dönemde kimyasal işlemlerin uygulandığı birçok endüstriyel tesis kurulmuş ve çok çeşitli alanlarda üretim yapılmaya başlanmıştır. Endüstriyel üretim kısa sürede tüm Avrupa'ya ve Amerika'ya yayılmıştır.

Bölüm 4.2: Asit Yağmurları

Kategori: 

Fosil yakıtların yakılması ile karbon dioksit (CO2), kükürt dioksit (SO2), azot dioksit (NO2) gibi hava kirliliğe neden olan gazlar atmosfere yayılır. Bu gaz molekülleri, atmosferdeki su buharıyla karşılaşınca kimyasal tepkime meydana gelir ve kimyasal tepkimeler sonucunda nitrik asit, sülfürik asit ve karbonik asit gibi asitler oluşur.

Bölüm 4.1: Asitler ve Bazlar - Asitler ve Bazların Özellikleri

Kategori: 

Günlük hayatımızda tükettiğimiz yiyecekler, içecekler ve kullandığımız temizlik maddeleri farklı asidik ya da bazik özelliğe sahiptir. Akü sıvısı, limon suyu, sirke, domates suyu, yağmur suyu ve süt asidik özellik gösteren maddelerden bazılarıdır.

Bölüm 3: Kimyasal Tepkimeler

Kategori: 

Bir ya da birden fazla maddenin kimyasal yapısının değişmesiyle başka maddelere dönüşmesine kimyasal değişim, bu değişimin gerçekleşme sürecine ise kimyasal tepkime denir. Kimyasal tepkimelerin sonucunda ısı, ışık ve gaz çıkışı; renk ve koku değişimi; çökelti oluşumu gibi fiziksel değişimler de gözlemlenebilir.

Bölüm 2: Fiziksel ve Kimyasal Değişimler

Kategori: 

Maddelerin kimliklerinin değişmediği sadece şekil veya görünüşlerinin değiştiği durumlara "fiziksel değişimler" adı verilir. Fiziksel değişimler buzun suya, suyun da tekrar buza dönüşmesi gibi genellikle tersine çevrilebilir.

Bölüm 1: Periyodik Sistem (Periyodik Tablo)

Kategori: 

Elementler arası ilişkileri görebilmek, maddelerin yapısını ve özelliklerini anlayabilmek için elementlerin sınıflandırılması önemlidir. 19. yüzyılda yaşayan bilim insanlarının çalışmaları sonucunda elementlerin benzer fiziksel ve kimyasal özelliklerine göre sınıflandırılması için kullanılan periyodik tablo (periyodik cetvel / periyodik sistem) ortaya çıkmıştır.

Sosyal Medyada Bizi Takip Edin

Kitap Gezintisi

Zircon - This is a contributing Drupal Theme
Design by WeebPal.