Blog Kategori:
Sınıflandırma ve Genel Bilgiler
Denizatları hem görünüş hem de bazı özellikleri itibariyle ilginç ve ilgi çekici canlılardandır. Balıklar sınıfında olmalarına rağmen pek balığa benzemeyen bu canlıları en ilginç kılan özellikleri ise erkeklerin yavru canlıları taşıma görevini üstlenmesi ve gelişimleri tamamlanınca yavruları bir nevi doğurmasıdır. Döllenme olayı da sperm tarafından erkek vücudunda gerçekleşir.
Doğurma ve gebelik kelimeleri duyulunca ilk akla gelen "Denizatı memeli mi?" sorusu oluyor. Denizatları memeli değil bir balık türüdür.
Denizatı, yılan iğnesinin de dahil olduğu Syngnathidae familyasından Hippocampus cinsine ait olan balıklardır. Tüm dünyada ılıman ve tropikal sularda bulunurlar.
| Bilimsel sınıflandırma | |
| Âlem | Animalia (Hayvanlar) |
| Şube | Chordata (Kordalılar) |
| Sınıf | Osteichthyes (Kemikli balıklar) |
| Takım | Syngnathiformes (Boru balıksılar) |
| Familya | Syngnathidae (Deniz İğneleri) |
| Cins | Hippocampus (Denizatı) (Cuvier, 1816) |
Denizatların boyutları 16 milimetre ile (yakın zamanda keşfedilen Hippocampus denise[1]) 35 santimetre arasında değişen türleri bulunur. Denizatı ve yılan iğnesi türleri erkek hamileliğinin görüldüğü tek türler olarak bilinmektedirler.[2]
Buradaki erkek hamileliği yumurtaların döllendikten sonra erkek bireyin kesesinde gelişime devam etmesi, doğum ise gelişim tamamlandıktan sonra da yumurta ve keseyi yırtarak vücut dışarısına çıkması olarak algılanmalıdır. Bir seferde yüzlerce yavru denizatı erkeğin kesesinin yırtılması ve baba canlının oluşturduğu basınçla etkisiyle su içerisine salınır.
Denizatı alt vücuttaki arka yüzgeç ve kafada solungaçların yanındaki göğüs yüzgeçleri ile tam bir balıktır. Bazı deniz atı türleri kısmen saydamdır, bu yüzden akvaryumlarda orada olmalarına rağmen görünmezler ve resimlerde pek sık görülmezler.
Denizatı nüfusu son yıllardaki aşırı avlanma nedeniyle tehlike altına girmiştir. Denizatı geleneksel Çin şifalı bitki biliminde kullanılmaktadır ve her yıl 20 milyon denizatı bu amaçla yakalanıp satılmaktadır.[3]
Denizatlarının ihracatı ve ithalatı 15 Mayıs 2004'ten beri CITES tarafından kontrol edilmektedir.
Deniz ejderleri denizatlarının yakın akrabalarıdır fakat daha büyük vücutları ve yaprak benzeri uzantıları vardır, bu uzantılar sayesinde yüzen deniz yosunu ve esmer suyosunu yataklarının arasında saklanabilirler. Deniz ejderleri larvamsı balıklar ve Amphipodalarla beslenirler. Mysid (deniz bitleri) gibi küçük karides benzeri kabuklu hayvanlarla, avlarını küçük ağızlarına çekerek beslenirler. Bu amphipodaların birçoğu, deniz ejderlerinin yaşadığı esmer suyosunu ormanlarının gölgesinde büyüyen kırmızı algle beslenir.
Denizatı'nın Üremesi (Çoğalması)
Çoğu denizatı türlerinin hamileliği yaklaşık olarak iki ile üç hafta arasında sürer.
Erkek denizatında dişi tarafından bırakılan yumurtaları taşıdığı kuluçka kesesi bulunmaktadır. Çiftleşen çift kuyruklarını birbirlerine sararlar ve dişi uzun bir tüp olan ovipositoru erkeğin kesesine getirir. Yumurta tüpten yukarıya erkeğin kesesine ilerler ve burada erkek daha sonra yumurtaları döller. Embriyolar on gün ile altı hafta arasında gelişirler, bu süre türe ve su koşullarına bağlı olarak değişmektedir. Erkek doğum yaparken (kesesinden yavrularını çıkarırken), tüm bebek denizatları çıkana kadar boşaltır.
Erkeğin kesesi yumurtalar için tuzluluğu ayarlar, yumurtalar olgunlaşmaya başladıkça dışarıdaki oranla eşitlemek için yavaşça arttırır. Yumurtadan çıkan yavrular ebeveynlerinden bağımsızdır. Bazıları gelişme zamanlarını okyanus planktonlarıyla geçirirler. Bazen, erkek denizatı yeni çıkmış yavruları tüketebilir. Diğer türler (H. zosterae) hemen yaşama deniz dibi canlısı (bentos) olarak başlar.
Denizatları genellikle tek eşlidir, ancak bazı türler (H. abdominalis gibi) sürü halinde yaşamayı sevmektedirler. Tek eşli çiftlerde, erkek ve dişi birbirlerini sabahları ve bazen akşamları aralarındaki bağı kuvvetlendirmek için kur yaparak karşılarlar. Günün geri kalanını birbirlerinden ayrı olarak yiyecek aramakla geçirirler.
Denizatları hızlı hareket eden gözleri vardır, bu sayede avları ve avcıları vücutlarını hareket etmeden izleyebilirler. Yapraklı deniz ejderi gibi, avlarını yutmakta kullandığı uzun bir burnu vardır. Yüzgeçleri küçüktür, çünkü kalın su bitkileri arasında gitmektedir. Denizatının uzun, kavrayıcı kuyruğu vardır, bu sayede deniz yosunu gibi desteklere sarılarak akım tarafından sürüklenmesini engeller.
Kaynakça:
[1] En küçük deniz atının resimleri Hippocampus denise Denizatı Projesi internet sitesinde
[2] Jones, Adam G. (14 Ekim 2003). "Male Pregnancy" (HTML). Current Biology (20 bas.). Cilt 13, s. R791.
[3] "Seahorse Crusader Amanda Vincent" Nova televizyon programında
