Sınıf:
Madde Dönüleri ve Çevre Sorunları (Oksijen ve Azot Döngüsü)
Oksijen Döngüsü
Oksijen, canlıların hayatlarını sürdürebilmeleri için mutlaka gerekli olan bir gazdır. Oksijen solunumda, yanma reaksiyonlarında yoğun olarak tüketilir. Havadaki oksijenin temel kaynağı fotosentezdir. Atmosferde % 21 oranında oksijen bulunur.
Oksijen döngüsü, karbon döngüsünün tersidir. Solunum ve yanma reaksiyonları ile tüketilen oksijen nedeniyle atmosferdeki oranı azalır. Ancak üretici canlıların fotosentez yapması sonucu oksijen miktarı dengelenir.
Bu nedenle ağaçları ve ormanları korumak ve sayılarını artırmak atmosferdeki oksijen oranının korunması açısından oldukça önemlidir.
Azot Döngüsü
Azot canlılar için çok önemli bir maddedir. Canlıların yapısında bulunan nükleik asitlerde, hormon ve vitaminlerin yapısında azot elementi bulunur. Bir canlının büyüyüp gelişebilmesi için azota ihtiyacı vardır.
Atmosferin %78’i azot gazından oluşmasına rağmen bitkiler hayvanlar ve insanlar havadaki serbest azotu doğrudan kullanamazlar. Bitkiler, azotu topraktan hayvanlar ise bitkisel besinlerden alırlar. Havadaki azot şimşek ve yıldırım sonucunda azotlu bileşiklere dönüşerek toprağın yapısına geçer. Toprağın yapısındaki azotlu bileşikler besinlerin yapısına, besin zinciri ile de tüketicilerin yapısına geçer.
Baklagiller köklerinde yaşayan azot tutucu bakterilerin kullanarak havadaki azotu bileşiklerine dönüştürür. Bu bileşikleri protein yapımında kullanılır. Baklagillerle beslenen tüketiciler proteinleri almış olurlar.
Canlılar öldüklerinde, yapılarında bulunan azotlu bileşikler ayrıştırıcı canlılar tarafından ayrıştırılır ve bir kısmının toprağa, bir kısmının havaya karışması sağlanır.
Bu şekilde devam eden olaylar zinciri ile doğadaki azot miktarının sabit kalması sağlanmış olur.
Bilinçsizce kullanılan gübreler, fosil yakıtlarından çıkan gazlar, orman yangınları ve şehirleşme gibi doğal ve beşerî olaylar azot döngüsünü olumsuz etkiler.
 |
KONUYLA İLGİLİ SORULARA BURADAN ULAŞABİLİRSİNİZ |
 |
AZOT DÖNGÜSÜ ANİMASYONU |
Kaynaklar:
1) Okulistik
2) Bilim ve Teknik Dergisi - Bilgi Paketleri
